eso1623a

W ramach przygotowań na przybycie sondy Juno do Jowisza, astronomowie wykorzystali Bardzo Duży Teleskop (VLT) do stworzenia nowych, spektakularnych zdjęć Jowisza w zakresie podczerwonym. Stanowią one część kampanii, której celem jest stworzenie wysokiej rozdzielczości map gazowego olbrzyma. Wykonane za pomocą VLT zdjęcia pomogą naukowcom zaplanować obserwacje za pomocą kamery zainstalowanej na pokładzie sondy Juno w nadchodzących miesiącach.

Zespół pracujący pod kierownictwem Leigh Fletcher z University of Leicester w Wielkiej Brytanii zaprezentował nowe zdjęcia Jowisza podczas spotkania National Astronomy Meeting w Nottingham. Zdjęcia wykonane za pomocą instrumentu VISIR zainstalowanego na Bardzo Dużym Teleskopie stanowią element wysiłków, których celem jest poszerzenie naszej wiedzy o atmosferze Jowisza zanim doleci do niego sonda Juno.

Zdjęcia stworzone na podstawie obserwacji za pomocą VLT w lutym i marcu 2016 roku przedstawiają dwie różne twarze Jowisza. Źródło: ESO/L.N. Fletcher
Zdjęcia stworzone na podstawie obserwacji za pomocą VLT w lutym i marcu 2016 roku przedstawiają dwie różne twarze Jowisza. Źródło: ESO/L.N. Fletcher

W ramach kampanii obserwacyjnej wykorzystano kilka teleskopów znajdujących się w Chile i na Hawajach, jak również materiał zebrany przez amatorów astronomii z całego świata. Powstałe w jej ramach mapy nie tylko przedstawiają chwilowy wygląd atmosfery Jowisza, ale także zmiany, które zachodziły w ciągu ostatnich kilku miesięcy.

Sonda Juno została wyniesiona w przestrzeń kosmiczną w 2011 roku i przebyła już prawie 3000 milionów kilometrów, aby dotrzeć do układu Jowisza. Obserwacje wykonywane za pomocą instrumentów zainstalowanych na pokładzie sondy pozbawione będą ograniczeń charakteryzujących obserwacje wykonywane teleskopami naziemnymi – dlatego też dziwnym wydawać się może, że kampania obserwacyjna prowadzona z Ziemi uważana jest za tak ważną.

Leigh Fltcher opisuje znaczenie tych obserwacji w przygotowywaniu na dotarcie Juno do Jowisza: „Te mapy pozwolą nam zaplanować całą serię obserwacji, które sonda Juno będzie prowadziła w nadchodzących miesiącach. Obserwacje na różnych długościach fali w zakresie podczerwonym pozwalają nam uzyskać trójwymiarowy obraz przepływu energii i materii w atmosferze.”

Powyższe zdjęcie przedstawia porównanie zdjęcia Jowisza w podczerwieni wykonanego techniką "lucky imaging" za pomocą instrumentu VISIR z bardzo wyraźnym zdjęciem amatorskim w zakresie widzialnym. Źródło: ESO/L.N. Fletcher/Damian Peach
Powyższe zdjęcie przedstawia porównanie zdjęcia Jowisza w podczerwieni wykonanego techniką „lucky imaging” za pomocą instrumentu VISIR z bardzo wyraźnym zdjęciem amatorskim w zakresie widzialnym. Źródło: ESO/L.N. Fletcher/Damian Peach

Wykonywanie ostrych zdjęć przez gęstą i stale zmieniającą się ziemską atmosferę jest jednym z największych wyzwań astronomii obserwacyjnej prowadzonej za pomocą teleskopów naziemnych. Ten rzut oka na burzliwą atmosferę Jowisza poprzecinaną chłodnymi obłokami gazu, był możliwy dzięki technice zwanej „lucky imaging”. Instrument VISIR wykonał serię zdjęć Jowisza z bardzo krótkim czasem naświetlania – w ten sposób powstały tysiące pojedynczych klatek. Z tych zdjęć wybrano tylko te „szczęśliwe”, na których obraz jest w najmniejszym stopniu zakłócony przez atmosferę, a następnie je połączono w niesamowicie dokładne zdjęcia takie jak te przedstawione powyżej.

Glenn Orton, lider naziemnej kampanii obserwacyjnej wspierającej misję Juno, tłumaczy dlaczego takie przygotowawcze obserwacje prowadzone z Ziemi są tak cenne: „Połączone wysiłki międzynarodowego zespołu astronomów i amatorów astronomii pozwolił nam na zebranie w ciągu ostatnich ośmiu miesięcy niesamowicie obszernego zestawu danych. W połączeniu z obserwacjami wykonanymi przez Juno, dane zebrane za pomocą instrumentu VISIR pozwolą nam na scharakteryzowanie globalnej struktury termicznej Jowisza, jego gazowej otoczki i rozkładu różnego rodzaju gazów w atmosferze.”

Źródło: ESO