Zdjęia na których odkryto RR245. Zdjęcia przedstawiają powolny ruch RR245 na tle gwiazd w czasie 3 godzin. Źródło: zespół OSSOS
Zdjęcia na których odkryto RR245. Zdjęcia przedstawiają powolny ruch RR245 na tle gwiazd w czasie 3 godzin. Źródło: zespół OSSOS

Międzynarodowy zespół astronomów odkrył nową planetę karłowatą krążącą wokół Słońca w dysku małych ciał lodowych daleko za orbitą Neptuna. Średnicę nowego obiektu szacuje się na 700 kilometrów, a jego orbita uważana jest za jedną z największych dla planet parłowatych. Oznaczona przez Minor Planet Center Międzynarodowej Unii Astronomicznej jako 2015 RR245 – planeta karłowata odkryta została za pomocą teleskopu CFHT (Canada-France-Hawaii Telescope) znajdującego się na szczycie Mauna Kea na Hawajach w ramach trwającego przeglądu Outer Solar System Origins Survey (OSSOS).

„Lodowe obiekty krążące wokół Słońca za orbitą Neptuna mogą nam wiele powiedzieć o tym w jaki sposób powstały gazowe olbrzymy, pozwalają nam odtworzyć historię naszego Układu Słonecznego. Jednak niemal wszystkie lodowe obiekty są niesamowicie małe i ciemne. Dlatego też naprawdę ekscytujące jest odkrycie jednego dużego i jasnego obiektu, który możemy zbadać bardziej szczegółowo,” mówi dr Michele Bannister z University of Victoria w Kolumbii Brytyjskiej.

Dr JJ Kavelaars z National Research Council of Canada po raz pierwszy zauważył RR245 w lutym 2016 roku na zdjęciach z przeglądu OSSOS wykonanych we wrześniu 2015 roku. „Po prostu pojawiła się na ekranie – ta jasna kropka powoli przesuwająca się na tle gwiazd. Przesuwała się na tyle wolno, że musiała znajdować się co najmniej dwa razy dalej od Słońca niż Neptun,” mówi Bannister.

Zespół jeszcze bardziej zdziwił się gdy zorientował się, że orbita obiektu prowadi go nawet na odległość 120 razy większą niż odległość Ziemi od Słońca. Rozmiar RR245 nie jest jeszcze znany ponieważ określenie właściwości powierzchni wymaga dalszych pomiarów. „To może być mały i bardzo jasny obiekt, lub duży i ciemny,” mówi Bannister.

Orbita 2015 RR245. Źródło: CFHT
Orbita 2015 RR245. Źródło: CFHT

Znaczna większość planet karłowatych podobnych do RR245 uległa zniszczeniu lub wyrzuceniu z Układu Słonecznego w chaosie, który nastąpił gdy gazowe olbrzymy zmieniły swoje położenie w Układzie Słonecznym: RR245 jest jedną z nielicznych planet karłowatych, które przetrwały do dnia dzisiejszego – wraz z Plutonem i Eris – największymi znanymi planetami karłowatymi. RR245 krąży teraz wokół Słońca pośród populacji dziesiątek tysięcy dużo mniejszych, w dużej mierze nieobserwowalnych obiektów trans-neptunowych.

Obiekty, które podróżują daleko od Słońca charakteryzują się egzotyczną geologią i krajobrazami zbudowanymi z wielu różnych, zamrożonych materiałów, co doskonale uświadomiła nam sonda New Horizons przesyłając na Ziemię zdjęcia niesamowitej geologii Plutona i Charona.

Ponad 80 jednostek astronomicznych od Słońca, RR245 zdąża do peryhelium swojej orbity znajdujące się ok. 5 miliardów kilometrów od Słońca (34 AU), do którego dotrze w okolicach 2096 roku. RR245 znajduje się na swojej wysoce eliptycznej orbicie co najmniej przez ostatnie 100 milionów lat.

Z uwagi na fakt, że RR245 była obserwowana tylko raz, a jej okres orbitalny wynosi 700 lat, jak na razie nie wiemy w jaki sposób jej orbita będzie ewoluowała w przyszłości. Orbita tego obiektu będzie uszczegóławiana w nadchodzących latach. dopiero potem RR245 otrzyma nazwę własną.

W ramach przeprowadzonych już przeglądów skatalogowano prawie wszystkie jasne planety karłowate. 2015 RR245 może być jedną z ostatnich dużych planet karłowatych za orbitą Neptuna, które będą odkryte zanim uruchomione zostaną znacznie większe teleskopy, takie jak chociażby LSST.

Źródło: CFHT