Sharpless 29. Źródło: ESO/M. Kommesser

Kamera OmegaCAM zainstalowana na należącym do ESO teleskopie VLT Survey Telescope uchwyciła ten błyszczący obraz gwiezdnego żłobka o nazwie Sharpless 29. Na tym jednym zdjęciu można dostrzec wiele zjawisk astronomicznych, m.in. obłoki gazu i pyłu odbijające, pochłaniające i reemitujące promieniowanie gorących młodych gwiazd wewnątrz mgławicy.

Przedstawiony tutaj region nieba znajduje się w katalogu Sharpless, w którym zebrano regiony H II: międzygwiezdne obłoki zjonizowanego gazu kipiące procesami gwiazdotwórczymi. Znany także jako Sh 2-29, obiekt Sharpless 29 znajduje się 5500 lat świetlnych od Ziemi w kierunku gwiazdozbioru Strzelca, tuż obok większej Mgławicy Laguna. Dostrzeżemy tam między innymi bardzo silne procesy gwiazdotwórcze w NGC 6559, mgławicy znajdującej się w centrum zdjęcia.

Owa centralna mgławica to najciekawszy element Sharpless 29. Choć ma ona zaledwie kilka lat świetlnych średnicy, stanowi ona doskonały przykład tego jakiego zamieszenia mogą narobić intensywnie powstające gwiazdy w obłoku międzygwiezdnym. Gorące młode gwiazdy na powyższym zdjęciu nie mają więcej niż dwa miliony lat i emitują strumienie wysokoenergetycznego promieniowania. Energia ta ogrzewa otaczający je gaz i pył, a ich wiatry gwiezdne dramatycznie erodują i rzeźbią miejsce ich narodzin. W samej mgławicy znajduje się duża luka wycięta przez energetyczny układ podwójny. Owa luka powiększa się, rozpychając materię międzygwiezdną, która sprężona tworzy czerwonawą granicę wygiętą w swoisty łuk.

Gdy międzygwiezdny pył i gaz bombardowany jest promieniowaniem ultrafioletowym z gorących młodych gwiazd, przekazywana w ten sposób energia sprawia, że zaczynają świecić. Rozmyta czerwona poświata dominująca na tym zdjęciu to emisja gazu wodorowego, natomiast błękitne światło odbijane jest i rozpraszane na małych drobinach pyłu. Oprócz emisji i odbijania, mamy tutaj także do czynienia z pochłanianiem (absorpcją) promieniowania. Fragmenty pyłu blokują promieniowanie zmierzające w naszą stronę, przez co nie możemy skrywających się za nimi gwiazd.

Bogate i różnorodne środowisko Sharpless 29 oferuje asrtonomom pełną paletę właściwości fizycznych do badania. Procesy gwiazdotwórcze, wpływ młodych gwiazd na pył i gaz oraz zaburzenie pól magnetycznych – wszystko to można badać w tym niewielkim rejonie nieba.

Jednak młode, masywne gwiazdy żyją szybko i umierają młodo. Z czasem zakończą swoje życie w potężnej eksplozji supernowej, pozostawiając za sobą szczątki gazu i pył. Za dziesiątki milionów lat, wszystko to zostanie uprzątnięte i zostanie nam tylko otwarta gromada gwiazd.

Sharpless 29 została sfotografowana za pomocą kamery OmegaCAM zainstalowanej na teleskopie VLT Survey Telescope (VST) w Cerro Paranal w Chile. OmegaCAM tworzy obrazy obejmujące obszar nieba 300 razy większy niż największe pole widzenia Kosmicznego Teleskopu Hubble’a i może obserwować szeroką paletę częstotliwości – od ultrafioletu po podczerwień. Jego główną cechą jest zdolność obserwowania bardzo czerwonej linii widmowej H-alfa, powstającej kiedy elektron we wnętrzu atomu wodoru traci energię – to powszechne zjawisko w mgławicy takiej jak Sharpless 29.

Źródło: ESO