Astronomowie korzystający z radioteleskopu w Australii Zachodniej wykonali wyjątkowo szczegółowe zdjęcie halo pobliskiej galaktyki gwiazdotwórczej.
Galaktyka gwiazdotwórcza (ang. starburst galaxy) to galaktyka przechodząca przez okres intensywnego formowania gwiazd. W tym przypadku jest to NGC 253, tzw. Galaktyka Rzeźbiarza oddalona od nas o około 11,5 miliona lat świetlnych.
W Galaktyce Rzeźbiarza gwiazdy powstają obecnie w tempie pięciu mas Słońca rocznie – wielokrotnie szybciej niż w Drodze Mlecznej – mówi dr Anna Kapińska z University of Western Australia oraz z International Centre for Radio Astronomy Research (ICRAR) w Perth.
Galaktyka ta jest znana ze swojej urody, którą możemy podziwiać dzięki stosunkowo niewielkiej odległości. Co więcej, to co się dzieje w jej środku – jest naprawdę wyjątkowe.
Galaktyka Rzeźbiarza otoczona jest rozległym halo gazu, pyłu i gwiazd, których nie obserwowaliśmy na częstotliwościach poniżej 300 MHz. Halo to powstaje z galaktycznych fontann wywołanych przez procesy gwiazdotwórcze w dysku i super-silne wiatry emitowane z centrum galaktyki.
Mamy ogromne szczęście, że tak fantastyczny przykład galaktyki gwiazdotwórczej znajduje się tak blisko nas – to tak jak byśmy mieli do dyspozycji laboratorium o rozmiarach galaktyki, w którym możemy przeprowadzać eksperymenty i testować nasze teorie – mówi dr Kapińska.
W ramach badania wykorzystano dane z przeglądu GLEAM (GaLactic and Extragalactic All-sky MWA) realizowanego za pomocą radioteleskopu Murchison Widefield Array w Australii Zachodniej.
Dzięki danym z przeglądu GLEAM byliśmy w stanie po raz pierwszy w historii spojrzeć na tę galaktykę w niespotykanej rozdzielczości na niskich falach radiowych – mówi dr Kapińska.
To zaskakujące jak łatwo MWA wykryła rozproszone halo tej galaktyki – wystarczyła nam zaledwie godzina obserwacji – dodaje.
Udało nam się dojrzeć emisję w zakresie radiowym pochodzącą od elektronów przyspieszanych przez eksplozje supernowych oraz absorpcję od gęstych obłoków plazmy – to naprawdę fascynujące.
Radioteleskop MWA jest prekursorem SKA (Square Kilometre Array), którego fragment będzie budowany w Australii Zachodniej w nadchodzącej dekadzie.
Prof. Lister Staveley-Smith, współautor opracowania z ICRAR i ARC Centre of Excellence for All-sky Astrophysics (CAASTRO) zaznacza, że SKA będzie największym radioteleskopem na świecie i będzie w stanie odkryć wiele nowych galaktyk gwiazdotwórczych gdy już zostanie uruchomiony.
Jednak zanim zaczniemy przeprowadzać wielkoskalowe przeglądy galaktyk gwiazdotwórczych za pomocą SKA musimy się dowiedzieć tak dużo jak to tylko możliwe o tych galaktykach i o procesach, które doprowadzają do tak ekstremalnie wysokiego tempa powstawania gwiazd.
