Aby uczcić zakończenie przeglądu APEX Telescope Large Area Survey of the Galaxy (ATLASGAL) opublikowano spektakularne nowe zdjęcie Drogi Mlecznej. Teleskop APEX w Chile jako pierwszy stworzył mapę całej widocznej płaszczyzny Galaktyki widocznej z półkuli południowej w zakresie promieniowania submilimetrowego – czyli między promieniowaniem podczerwonym a radiowym – dokładniej niż niedawne przeglądy wykonywane z przestrzeni kosmicznej. Pionierski 12-metrowej średnicy teleskop APEX pozwala astronomom na badanie chłodnego Wszechświata: gazu i pyłu o temperaturze zaledwie kilkudziesięciu stopni powyżej zera absolutnego (0K).
APEX czyli Atacama Pathfinder EXperiment to teleskop znajdujący się 5100 metrów nad poziomem morza na płaskowyżu Chajnantor na pustyni Atacama w Chile. Przegląd ATLASGAL wykorzystał unikalną charakterystykę teleskopu do wykonania szczegółowej mapy rozkładu chłodnego, gęstego gazu w płaszczyźnie Drogi Mlecznej. Nowe zdjęcie obejmuje większość regionów gwiazdotwórczych Drogi Mlecznej widocznej z półkuli południowej.
Nowe mapy ATLASGAL obejmują obszar nieba o długości 140 stopni i szerokości 3 stopni, czyli są ponad cztery razy większe od pierwszej mapy ATLASGAL. Nowe mapy charakteryzują się także wyższą jakością, dzięki temu, że niektóre obszary były powtórnie badane w celu uzyskania jednorodnych danych na całym obszarze badania.
Przegląd ATLASGAL to najobszerniejszy duży program realizowany przez APEX, w którym opublikowano już prawie 70 artykułów naukowych, a jego dziedzictwo znacznie wykracza poza zredukowane dane dostępne teraz dla całej społeczności astronomicznej.
Sercem teleskopu APEX są jego bardzo czułe instrumenty. Jeden z nich – LABOCA (LArge BOlometer Camera) został wykorzystany właśnie do przeglądu ATLASGAL. LABOCA mierzy docierające do teleskopu promieniowanie rejestrując delikatny wzrost temperatury wywoływany przez promieniowanie na detektorze. Instrument może wykryć emisję od chłodnych, ciemnych pasm pyłu przesłaniających promieniowanie gwiazd.
Nowe opublikowane zdjęcie z ATLAS GAL uzupełnia obserwacje wykonane przez satelitę Planck (ESA). Połączenie danych z Plancka oraz APEX pozwoliło astronomom na odkrycie emisji rozłożonej na większym obszarze nieba i oszacowanie z niego zawartości gęstego gazu w wewnętrznych obszarach Galaktyki. Dane z przeglądu ATLASGAL posłużyły także do stworzenia kompletnego katalogu chłodnych i masywnych obłoków w rejonach powstawania nowych generacji gwiazd.
„Przegląd ATLASGAL zarejestrował obszary formowania się kolejnych generacji gromad i gwiazd o wysokiej masie. Łącząc te dane z obserwacjami z Plancka możemy zrozumieć ich związek z wielkoskalowymi strukturami olbrzymich obłoków molekularnych,” mówi Timea Csengeri z Max Planck Institute for Radio Astronomy w Bonn, która kierowała pracami nad połączeniem danych z APEX z danymi z Plancka.
Teleskop APEX niedawno świętował dziesięciolecie badań chłodnego Wszechświata. Teleskop APEX opiera się na prototypowej antenie zbudowanej w ramach projektu ALMA i w toku swoich obserwacji znalazł wiele obiektów, które ALMA może teraz badać bardziej szczegółowo.
Źródło: ESO