Mars: wielokąty obszaru Adamas Labyrinthus

Adamas Labyrinthus na Marsie
Źródło: ESA/DLR/FU Berlin, CC BY-SA 3.0 IGO

Przypominający labirynt system uskoków, wąwozów i równin został sfotografowany przez sondę Mars Express 21 czerwca 2016 roku.

Powyższe zdjęcie przedstawia fragment obszaru znanego pod nazwą Adamas Labyrinthus znajdującego się na obszarze Utopia Planitia na północnych nizinach Marsa. Widoczne na zdjęciu  bloki mają rozmiary rzędu 5-20 kilometrów i oddzielone są od siebie wąwozami o szerokości dochodzącej do 2 kilometrów.

Wzory przypominają trochę te obserwowane na  wybrzeżach na Ziemi – co jest silnym dowodem na to, że powyższa rzeźba terenu jest efektem odkładania się drobnoziarnistych oceanów na dnie morza.

Powstawanie takich wielokątów otoczonych wąwozami to efekt wielu różnych procesów, włącznie z zapadaniem się grawitacyjnym, wyciskaniem płynów z porowatych osadów w trakcie ich utwardzania, niewielkie tarcie między osadami oraz lokalna aktywność tektoniczna odsuwająca od siebie poszczególne bloki. Pewną rolę może odgrywać także topografia powierzchni.

Jedna z teorii próbujących wytłumaczyć widoczne powyżej wielokąty mówi o osadzaniu się mułu podczas katastroficznej powodzi na bogatej w lód powierzchni. Następnie muł uległ kontrakcji w wielokąty gdy z osadów stopniowo usuwane były płyny.

Później, aktywność tektoniczna i stopniowa sublimacja lodu doprowadziły do postępującego poszerzania się i pogłębiania wąwozów między wielkimi wielokątami.

Lód z pewnością odgrywał istotną rolę w kształtowaniu wyglądu tego obszaru w pewnym okresie czasu: większe kratery uderzeniowe wskazują na ogrzewanie i topienie podpowierzchniowej warstwy lodu w momencie uderzenia.

Co więcej, w niektórych wąwozach widoczne są ciemne osady, które mogą być warstwami pyłu odsłoniętymi spod warstwy skrytego pod pyłem lodu wskutek ogrzewania przez Słońce skierowanych ku niemu zboczy.

Rozdzielczość powyższego zdjęcia na powierzchni wynosi ok. 15 m/piksel a środek zdjęcia położony jest na 39ºN / 101ºE.

Źródło: ESA