Ostatni cel programu Frontier Fields – gromada galaktyk Abell 370
by Radek Kosarzycki 04/05/2017 · Galaktyki / Gromady galaktyk / Kosmologia
Kosmiczny Teleskop Hubble’ zajrzał sześć miliardów lat wstecz starając się dostrzec ekstremalnie słabe elementy struktury gromady galaktyk Abell 370, których jak dotąd jeszcze nikt nie obserwował. Abell 370 stanowi jeden z celów programu Frontier Fields, który wykorzystuje masywne gromady galaktyk do badania tajemnic ciemnej materii i bardzo wczesnego Wszechświata.
Sześć miliardów lat świetlnych stąd w Gwiazdozbiorze Wieloryba (Cetus) znajduje się gromada galaktyk Abell 370 składająca się z setek galaktyk. Już w połowie lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, zdjęcia gromady pozwalały dostrzec, że gigantyczny, jasny łuk w dolnej, lewej części kadru to nie struktura znajdująca się w gromadzie, a raczej zjawisko astrofizyczne: grawitacyjnie soczewkowany obraz galaktyki znajdującej się dwa razy dalej niż sama gromada. Hubble pozwolił wykazać, że łuk ten składa się z dwóch zniekształconych obrazów zwykłej galaktyki spiralnej, która czysto losowo znajduje się przypadkiem dokładnie za gromadą.
Potężny wpływ grawitacyjny gromady Abell 370 zakrzywia czasoprzestrzeń w jej otoczeniu sprawiając, że światło biegnące od galaktyk tła rozciąga się wzdłuż licznych ścieżek i z naszego punktu widzenia jest ono zniekształcone i jaśniejsze. Zjawisko to widać tutaj w postaci serii łuków zakrzywiających się wokół centrum kadru. Masywne gromady galaktyk mogą zatem działać jak swego rodzaju naturalne teleskopy, umożliwiając astronomom dojrzenie bardzo odległych galaktyk znajdujących się daleko za gromadami – to istny rzut oka na Wszechświat istniejący tuż po swoich narodzinach, zaledwie kilkaset milionów lat po Wielkim Wybuchu.
Powyższe zdjęcie gromady Abell 370 wykonano w ramach programu Frontier Fields wykorzystującego 630 godzin obserwacyjnych na teleskopie Hubble’a na przestrzeni 560 orbit teleskopu wokół Ziemi. W tym czasie bardzo szczegółowo sfotografowano sześć gromad galaktyk – Abell 370 była ostatnią z nich. Poprzednie zdjęcie tej gromady – na podstawie krótszych obserwacji, a tym samym nie tak bardzo szczegółowe – opublikowano w 2009 roku.
Źródło: ESA/Hubble
