Gwiazda-sprinterka w Małym Obłoku Magellana

Obserwacje żółtego superolbrzyma prowadzono za pomocą 6.5 teleskopu Magellana w Obserwatorium Las Campanas. Źródło: Kathryn Neugent

Astronomowie odkryli rzadką “uciekającą” gwiazdę mknącą przez swoją galaktykę macierzystą z prędkością ponad 480 000 kilometrów na godzinę. Owa gwiazda (oznaczona J01020100-7122208) znajduje się w Małym Obłoku Magellana – galaktycznej sąsiadce Drogi Mlecznej i najprawdopodobniej kiedyś była składnikiem układu podwójnego. Gdy towarzysząca jej gwiazda eksplodowała jako supernowa, potężna energia eksplozji wyrzuciła J01020100-7122208 w przestrzeń kosmiczną z ogromną prędkością. To pierwszy jak dotąd odkryty uciekający żółty superolbrzym i jednocześnie druga uciekająca gwiazda odkryta w innej galaktyce.

Po dziesięciu milionach lat przemierzenia przestrzeni gwiazda wyewoluowała do stadium żółtego superolbrzyma, którego obserwujemy obecnie. W ym czasie gwiazda przemieściła się o 1,6 stopnia na naszym niebie czyli jakieś trzy średnice Księżyca w pełni. Gwiazda będzie kontynuowała swoją podróż, aż do momentu kiedy sama eksploduje jako supernowa w ciągu najbliższych trzech milionów lat. Kiedy do tego dojdzie, w gwieździe powstaną ciężkie pierwiastki, z których z czasem będą mogły powstać nowe gwiazdy czy nawet planety gdzieś przy zewnętrznej krawędzi Małego Obłoku Magellana.

Gwiazda została odkryta i zbadana przez międzynarodową grupę astronomów kierowaną przez Kathryn Neugent, badaczkę z Obserwatorium Lowell i doktorantkę na Uniwersytecie w Seattle. W skład zespołu wchodzili także Phil Massy i Brian Skiff z Lowell, Nidia Morrell z Las Campanas w Cile oraz teoretyk Cyril Georgy z Uniwersytetu w Genewie. Wyniki badań zostały właśnie zaakceptowane o publikacji w periodyku Astronomical Journal. Odkrycia dokonano za pomocą 4-metrowego teleskopu Blanco (NOAO) oraz 6.5-metrowego teleskopu Magellan w Chile. Badania finansowane były przez National Science Foundation.

Gwiazda Polarna (Polaris) to żółty superolbrzym, tak samo jak Canopus, jedna z najjaśniejszych gwiazd widocznych z południowej półkuli. Żółte superolbrzymy to obiekty bardzo rzadkie, ponieważ stadium żółtego superolbrzyma trwa stosunkowo krótko. Masywne gwiazdy mogą świecić przez 10 milionów lat, ale w ciągu tego życia etap żółtego superolbrzyma trwa jedynie od 10 do 100 tysięcy lat. Po tym czasie, żółty superolbrzym rozszerza się przechodząc w stadium czerwonego superolbrzyma, takiego jak Betelgeza, który poprzedza spektakularną eksplozją supernowej.

Źródło: Obserwatorium Lowell