Powyższe zdjęcie, złożone z kilku obserwacji wykonanych przez teleskop VLT Survey Telescope (VST) przedstawia kosmiczne obserwatorium Gaia jako cienki szlak jasnych kropek w dolnej połowie kadru. Zdjęcia wykonano w ramach trwającej współpracy, której celem jest wykonywanie pomiarów orbity Gai i poprawy precyzji wykonywanej przez nią mapy nieba.
Obserwatorium Gaia wykonuje z orbity obserwacje nieba, których celem jest stworzenie największej, najbardziej precyzyjnej, trójwymiarowej mapy naszej Galaktyki. Rok temu naukowcy z misji Gaia opublikowali drugi zestaw danych, który zawierał bardzo precyzyjne pomiary położenia, odległości i ruchu własnego ponad miliarda gwiazd w Drodze Mlecznej. Tak obszerny katalog danych pozwolił zrewolucjonizować wiele dziedzin astronomii, zajmujących się strukturą, pochodzeniem i ewolucją Drogi Mlecznej i doprowadził do powstania 1700 artykułów naukowych od 2013 roku.
Aby osiągnąć precyzję niezbędną do tego, aby Gaia musiała wykonywać swoje mapy, niezbędne jest dokładne ustalenie pozycji obserwatorium z Ziemi. Dlatego też, podczas gdy Gaia skanuje niebo, zbierając dane do gwiezdnego katalogu, astronomowie regularnie monitorują jej płożenie za pomocą globalnej sieci teleskopów optycznych, do której należy VST znajdujący się w Obserwatorium Paranal. VST jest obecnie największym teleskopem wykorzystywanym do wykonywania przeglądów nieba w zakresie widzialnym i obserwuje położenie obserwatorium Gaia co drugą noc przez cały rok.
„Obserwowanie Gai wymaga specjalnej procedury obserwacyjnej” mówi Monika Petr-Gotzens, która koordynuje obserwacje Gai od 2013 roku. „Obserwatorium jest swego rodzaju ruchomym celem, bowiem bardzo szybko przemieszcza się na tle gwiazd – śledzenie Gai jest dla nas sporym wyzwaniem!”
„VST jest idealnym narzędziem do śledzenia ruchu Gaia na niebie” dodaje Ferdinando Patat z ESO. „Wykorzystanie najlepszych naziemnych instrumentów ESO do udoskonalania osiągnięć obserwatoriów kosmicznych stanowi doskonały przykład współpracy w świecie nauki”.
Obserwacje wykonane za pomocą VST wykorzystywane są przez ekspertów od dynamiki lotu do śledzenia Gai i udoskonalania naszej wiedzy o jej orbicie.
Dane z drugiego opublikowane zestawu danych obserwacyjnych z Gai wykorzystano do zidentyfikowania każdej z gwiazd w polu wiedzenia i do ustalenia położenia sondy z dokładnością do zaledwie 20 milisekund łuku.
„To niezwykle trudny proces: wykorzystujemy pomiary gwiazd wykonywane przez obserwatorium Gaia do kalibrowania położenia samego obserwatorium, dzięki czemu możemy podwyższyć precyzję pomiarów gwiazd” tłumaczy Timo Prusti.
Źródło: ESO