Powyższe zdjęcie wykonane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a przedstawia gromadę kulistą NGC 1854, zbiór białych i niebieskich gwiazd w południowym gwiazdozbiorze Złota Ryba (Dorado). NGC 1854 znajduje się około 135 000 lat świetlnych od nas w Wielkim Obłoku Magellana (LMC), jednej z najbliższych nam galaktyk poza Drogą Mleczną. LMC jest miejscem intensywnych procesów gwiazdotwórczych. Bogata…
Kategoria: Gwiazdy
RECENZJA: Astrophysics in a Nutshell – Dan Maoz
Tym razem trafił do mnie podręcznik do astrofizyki. Już z założenia jest to podręcznik służący za wprowadzenie do astrofizyki jako takiej, uwzględniając jej wszystkie aspekty, przeznaczony dla studentów nauk ścisłych (fizyki, astronomii, chemii itd.). Dlatego też już na wstępie warto zauważyć, że aby przedrzeć się przez materiał zawarty w książce, matematykę i fizykę warto opanować…
Pierwsza odkryta mgławica wiatru pulsarowego wokół magnetara
Astronomowie po raz pierwszy w historii odkryli rozległy obłok wysoko-energetycznych cząstek zwany mgławicą wiatru pulsarowego (plerionem) wokół niesamowicie rzadkiej ultra-magnetycznej gwiazdy neutronowej, zwanej magnetarem. Gwiazda neutronowa to ściśnięte jądro masywnej gwiazdy, która wyczerpała swoje paliwo, zapadła się pod własnym ciężarem i eksplodowała jako supernowa. Gwiazda neutronowa charakteryzuje się masą pół miliona mas Ziemi ściśniętą w kulkę…
Hubble obserwuje pole gwiazdowe w Strzelcu
Ten barwny i usiany gwiazdami rzut oka na Drogę Mleczną został zarejestrowany gdy Kosmiczny Teleskop Hubble’a skierował swoje kamery w stronę Gwiazdozbioru Strzelca (Sagittarius). Na zdjęciu widać niebieskie gwiazdy dominujące nad tłem złożonym z czerwonawych gwiazd. Widoczne tutaj niebieskie gwiazdy najprawdopodobniej uformowały ię z tego samego zapadającego się obłoku molekularnego. Barwa gwiazd może odsłonić przed…
Ultra-ostre zdjęcie ukazuje nam burzliwe życie młodych gwiazd
Niespotykane dotychczas zdjęcie wykonane za pomocą teleskopu Gemini South w Chile przedstawia gąszcz młodych i formujących się gwiazd, które wydają się powstawać wskutek przejścia fali uderzeniowej. Grupa znana jako N159W znajduje się jakieś 158 000 lat świetlnych od Ziemi w Wielkim Obłoku Magellana (LMC) – galaktyce będącej satelitą naszej Drogi Mlecznej. Pomimo odległości grupy od…
Małe gwiazdy niszczą dyski protoplanetarne promieniami X
Młode gwiazdy o masie dużo mniejszej od masy Słońca mogą emitować ogromne ilości promieniowania rentgenowskiego, które w znacznym stopniu może skrócić życie otaczających je dysków protoplanetarnych. Takie wnioski można wysnuć z najnowszych badań grupy pobliskich gwiazd przeprowadzonych za pomocą Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra i innych teleskopów. Badacze odkryli dowody na to, że intensywne promieniowanie rentgenowskie emitowane…
FU Orionis – gwiazda, która pożera swój dysk protoplanetarny
W 1936 roku młoda gwiazda FU Orionis rozpoczęła gwałtowne pożeranie materii z otaczającego jej dysku gazu i pyłu. W trakcie trwającej trzy miesiące uczty, podczas której materia zamieniała się w energię, gwiazda stała się 100-krotnie jaśniejsza nagrzewając dysk do temperatury około 7000K. Do dnia dzisiejszego FU Orionis pożera gaz z otoczenia, aczkolwiek już nie tak…
Rozbłyski na brązowych karłach – i to całkiem silne
Choć astronomowie często mówią, że brązowe karły są „nieudanymi gwiazdami,” to naukowcom z University of Delaware udało się odkryć co najmniej jeden z tego typu obiektów, który potrafi emitować silne rozbłyski. Zespół badawczy pracujący pod kierownictwem Johna Gizisa, profesora astronomii na UD, odkrył „ultrachłodnego” brązowego karła o nazwie 2MASS 0355+23, którego temperatura wynosi zaledwie 2700K, a który…
Gwiazdy typu T-Tauri
Dopiero co powstała gwiazda zazwyczaj przechodzi przez cztery etapy dojrzewania. Zaczyna swoje życie jako protogwiazda wciąż osłonięta przez obłok molekularny z którego powstała, i wciąż akreuje materię powoli prowadząc do powstania wokół niej dysku protoplanetarnego. Stopniowo wiatry gwiezdne i promieniowanie rozwiewają otaczającą gwiazdę otoczkę gazowo-pyłową. Gdy ostatecznie otoczka zostanie rozwiana, następuje faza dojrzewania zwana T…
Obserwatorium SOFIA lokalizuje parę wodną wokół młodej gwiazdy
Zespół naukowców wykorzystujących dane obserwacyjne zebrane za pomocą obserwatorium SOFIA (Stratospheric Observatory for Infrared Astronomy) z niespotykaną dotąd precyzją zlokalizował i określił ilość pary wodnej w otoczce nowo powstającej gwiazdy. Dzięki danym zebranym na pokładzie SOFIA, zespół określił, że większość pary wodnej wokół tej gwiazdy znajduje się w materii wypływającej z gwiazdy, a nie w…