Wizja artystyczna Drogi Mlecznej, naszej galaktyki, z zaznaczonym na żółto położeniem nowo odkrytych cefeid. Wcześniej znane obiekty znajdujące się wokół Słońca (zaznaczonego czerwonym krzyżem) zaznaczono białymi małymi kropkami. Centralne, zielone kółko wokół centrum galaktyki oznacza 'pustyni cefeid'. Źródło: University of Tokyo
Wizja artystyczna Drogi Mlecznej, naszej galaktyki, z zaznaczonym na żółto położeniem nowo odkrytych cefeid. Wcześniej znane obiekty znajdujące się wokół Słońca (zaznaczonego czerwonym krzyżem) zaznaczono białymi małymi kropkami. Centralne, zielone kółko wokół centrum galaktyki oznacza 'pustyni cefeid’. Źródło: University of Tokyo

Według międzynarodowego zespołu naukowców kierowanego przez prof. Noriyuki Matsunaga z University of Tokyo musimy poważnie  zaktualizować naszą wiedzę o Drodze Mlecznej. Japońscy, południowo-afrykańscy i włoscy astronomowie odkryli, że wokół centrum naszej Galaktyki znajduje się rozległy obszar, w którym praktycznie nie ma młodych gwiazd. Zespół opublikował wyniki swoich badań w artykule w periodyku Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Droga Mleczna to galaktyka spiralna zawierająca miliardy gwiazd, w której nasze Słońce znajduje się około 26 000 lat świetlnych od jej środka. Pomiary rozkładu przestrzennego tych gwiazd są kluczowe dla naszego zrozumienia procesów formowania i ewolucji naszej Galaktyki. Do tego typu pomiarów idealnie nadają się gwiazdy pulsujące zwane cefeidami. To gwiazdy znacznie młodsze (w wieku 10-300 milionów lat) od naszego Słońca (4,6 mld lat) zmieniające swoją jasność w regularnych cyklach. Długość cyklu związana jest bezpośrednio z jasnością cefeidy, zatem monitorując je astronomowie mogą określić ich jasność absolutną, porównać je z jasnością widzianą z Ziemi i w ten sposób określić odległość do nich.

Jednak znalezienie cefeid w środku Drogi Mlecznej jest stosunkowo trudne, wszak Galaktyka jest pełna pyłu międzygwiezdnego, który blokuje część promieniowania i ukrywa za sobą wiele gwiazd. Zespół prof. Matsunagi uwzględnił ten fakt analizując wyniki obserwacji w bliskiej podczerwieni, wykonane za pomocą japońsko-afrykańskiego teleskopu znajdującego się w Sutherland w RPA. Ku zdumieniu naukowców nie udało się znaleźć prawie żadnych cefeid w rozległym obszarze o promieniu kilku tysięcy lat świetlnych od centrum Galaktyki.

Noriyuki Matsunaga tłumaczy: „Już jakiś czas temu odkryliśmy cefeidy w samym centrum Drogi Mlecznej (w promieniu 150 lat świetlnych od centrum). Teraz jednak widzimy, że za tym obszarem jest istna pustynia jeżeli chodzi o cefeidy rozciągająca się na 8000 lat świetlnych od centrum Drogi Mlecznej.”

Wizja artystyczna przedstawiająca rozkład młodych gwiazd reprezentowanych tutaj przez cefeidy przedstawione jako niebieskie kropki nałożone na szkic Drogi Mlecznej. Poza małą grupką cefeid w samym centrum Galaktyki, centralne 8000 lat świetlnych wydaje się całkowicie pozbawione cefeid, a tym samym młodych gwiazd. Źródło: University of Tokyo
Wizja artystyczna przedstawiająca rozkład młodych gwiazd reprezentowanych tutaj przez cefeidy przedstawione jako niebieskie kropki nałożone na szkic Drogi Mlecznej. Poza małą grupką cefeid w samym centrum Galaktyki, centralne 8000 lat świetlnych wydaje się całkowicie pozbawione cefeid, a tym samym młodych gwiazd. Źródło: University of Tokyo

Oznacza to, że duża część naszej galaktyki, zwana Ekstremalnie Wewnętrznym Dyskiem (EID – Extreme Inner Disk)pozbawiona jest młodych gwiazd. Współautor artykułu Michael Feast zauważa: „Nasze wnioski stoją w sprzeczności z innymi nowymi pracami, jednak są zgodne z danymi uzyskiwanymi przez radioastronomów, którzy nie obserwują powstawania żadnych nowych gwiazd na tej pustyni.”

Z kolei Giuseppe Bono, inny autor zauważa, że: „Aktualne wyniki wskazują, że w tym obszarze nie powstają gwiazdy już od kilkuset milionów lat. Ruch i skład chemiczny nowych cefeid zawsze pozwalał nam lepiej zrozumieć procesy formowania i ewolucji Drogi Mlecznej.”

Źródło: RAS