Pogromca pyłu z ESO odkrywa przed nami ukryte gwiazdy

Na powyższym, najnowszym zdjęciu mgławicy Messier 78 młode gwiazdy rzucają niebieskawą poświatę na swoje otoczenie, podczas gdy czerwone wyglądają ze swoich kokonów kosmicznego pyłu. Dla naszych oczu większość z tych gwiazd pozostaje ukryta za dużą ilością pyłu, jednak teleskop VISTA (Visible and Infrared Survey Telescope for Astronomy) rejestruje także promieniowanie w bliskiej podczerwieni, które bez problemu przenika przez pył. Teleskop jest w tym wypadku prawdziwym pogromcą pyłu, który pozwala astronomom zaglądać głęboko w gwiezdne środowisko.

Messier 78 lub M78 to dobrze zbadana mgławica refleksyjna. Znajduje się około 1600 lat świetlnych od nas w Gwiazdozbiorze Oriona, nieco w górę i na lewo od trzech gwiazd tworzących charakterystyczny pas Oriona. Na powyższym zdjęciu Messier 78 to właśnie ta centralna, niebieskawa mgła w centrum kadru, druga mgławica refleksyjna, na prawo od niej to NGC 2071. Francuski astronom Pierre Mechain odkrył Messier 78 w 1780 roku. Niemniej jednak dzisiaj znana jest jako 78. wpis w katalogu stworzonym przez  francuskiego astronoma Charlesa Messiera, dodany przez niego w grudniu 1780 roku.

Obserwowana w zakresie widzialnym za pomocą instrumentów takich jak Wide Field Imager w Obserwatorium La Silla, Messier 78 wydaje się być błyszczącą, lazurową mgiełką otoczoną ciemnymi wstążkami. Pył kosmiczny odbija i rozprasza promieniowanie emitowane przez młode, niebieskie gwiazdy znajdujące się w sercu M78 – stąd też nazwa: mgławica refleksyjna.

Ciemne wstążki to gęste obłoki pyłu, które blokują promieniowanie widzialne powstające za nimi. Te gęste, chłodne regiony stanowią doskonałe miejsce do powstawania nowych gwiazd. Gdy M78 i jej towarzyszki obserwowane są w zakresie submilimetrowym między zakresem radiowym a podczerwonym, np. za pomocą teleskopu APEX (Atacama Pathfinder Experiment),  można dostrzec poświatę ziaren pyłu w kieszeniach niewiele cieplejszych od ich ekstremalnie chłodneg otoczenia. Z czasem, z takich kieszeni powtaną nowe gwiazdy, bowiem grawitacja sprawia, że stopniowo zaczynają się one kurczyć, a ich temperatura stopniowo wzrasta.

Między zakresem widzialnym i submilimetrowym leży jeszcze promieniowanie w bliskiej podczerwieni, w którym teleskop VISTA dostarcza astronomom niesamowicie istotnych informacji. Tuż za pyłową osłoną i za rzadszymi obszarami przesłaniającej materii znajdują się jasne gwiezdne źródła. W centrum tego zdjęcia świecą dwa jasne, niebieskie superolbrzymy: HD 38563A oraz HD 38563B. W prawej części obrazu, superolbrzym podświetlający NGC 2071 to HD 290861.

Źródło: ESO