Obserwatorium ALMA obserwuje Słońce

Zdjęcie potężnej plamy słonecznej wykonane 18 grudnia 2015 roku za pomocą obserwatorium ALMA na długości fali 1.25 mm

Najnowsze zdjęcia wykonane za pomocą obserwatorium Atacama Large Milimeter/submilimeter Array (ALMA) niesamowicie szczegółowo przedstawiają Słońce i znajdujące się na jego powierzchni ciemne, pozwijane centrum ewoluującej plamy słonecznej, której średnica jest dwa razy większa od średnicy Ziemi.

Przedstawione tu zdjęcia stanowiły element kampanii testów i weryfikacji przed udostępnieniem społeczności astronomów możliwości obserwowania Słońca za pomocą ALMA.

Choć przede wszystkim obserwatorium ALMA zaprojektowane zostało do obserwowania wyjątkowo słabych obiektów odległego Wszechświata – takich jak odległe galaktyki, czy dyski protoplanetarne wokół młodych gwiazd – to może ono być wykorzystywane do badania obiektów naszego Układu Słonecznego takich jak planety, komety czy teraz Słońce.

W ciągu trwającego 30 miesięcy okresu rozpoczętego w 2014 roku, międzynarodowy zespół astronomów testował pojedyncze anteny jak i całą sieć i możliwości obserwowania i rejestrowania fal milimetrowych emitowanych przez chromosferę Słońca – region leżący tuż nad fotosferą, widoczną powierzchnią Słońca.

Nowe zdjęcia dowodzą zdolności ALMA do badania aktywności słonecznej na dłuższych falach niż zazwyczaj obserwowane za pomocą typowych teleskopów słonecznych.

“Przyzwyczajeni jesteśmy do obserwowania Słońca w zakresie widzialnym, ale niewiele nam to mówi o dynamicznej powierzchni i energetycznej atmosferze naszej najbliższej gwiazdy,” mówi Tim Bastian, astronom z National Radio Astronomy Observatory w Charlotteville. “Aby w pełni zrozumieć Słońce, musimy je badać w całym zakresie widma elektromagnetycznego, włącznie z zakresem milimetrowym i submilimetrowym, na którym obserwować je może ALMA.”

Zdjęcie potężnej plamy słonecznej wykonane 18 grudnia 2015 roku za pomocą odbiornika Band 3 na długości 3 mm. Źródło: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)

Z uwagi na fakt, że nasze Słońce jest miliardy razy jaśniejsze niż słabe obiekty obserwowane typowo przez ALMA, zespół testujący możliwości obserwowania Słońca musiał opracować specjalne procedury pozwalające na bezpieczne prowadzenie obserwacji.

Pełna mapa Słońca na długości 1,25 mm wykonana za pomocą pojedynczej anteny ALMA i techniki “szybkiego skanowania”. Dokładność i szybkość obserwowania za pomocą pojedynczej anteny umożliwia tworzenie map całego dysku Słońca w niskiej rozdzielczości w zaledwie kilka minut. Takie mapy także mogą być wykorzystane w badaniach naukowych służąc jako mapy rozkładu temperatur w chromosferze. Źródło: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO)

Powyższe zdjęcie całego Słońca wykonano na długości fali 617,3 nm. Na takiej długości fali światło pochodzi z widocznej powierzchni Słońca – fotosfery.

Źródło: ESO