Czy Enceladus przewrócił się na bok jakiś czas temu?

Naukowcy z misji Cassini odkryli dowody na to, że aktywny obszar wokół bieguna południowego mógł znajdować się pierwotnie znacznie bliżej równika. Źródło: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute

Enceladus, lodowy księżyc Saturna, w którego wnętrzu znajduje się ocean ciekłej wody, mógł przewrócić się na bok w odległej przeszłości – wskazują najnowsze badania prowadzone za pomocą sondy Cassini. Badacze z zespołu misji odkryli dowody na to, że oś obrotu księżyca – linia przecinająca biegun północny i południowy – uległa przechyleniu, najprawdopodobniej wskutek zderzenia z mniejszym ciałem takim jak np. planetoida.

Badając cechy księżyca, zespół zauważył, że Enceladus najprawdopodobniej przewrócił się w stosunku do swojej pierwotnej osi obrotu o około 55 stopni – czyli o ponad połowę drogi do przewrócenia się całkowicie na bok. Odkryliśmy łańcuch nizin i basenów, który okala cały księżyc, a który może być pozostałością po pierwotnym równiku i biegunach –  mówi Radwan Tajeddine, członek zespołu Cassini z Uniwersytetu w Cornell oraz główny autor artykułu.

Obszar znajdujący się w pobliżu obecnego bieguna południowego to geologicznie aktywny dom dla długich, liniowych pęknięć znanych jako Pasy Tygrysie. Tajeddine wraz ze współpracownikami uważa, że w miejsce to mogła uderzyć kiedyś planetoida. Mało prawdopodobne wydaje się, aby aktywność geologiczna na tym obszarze została zapoczątkowana przez procesy wewnętrzne. Uważamy, że do tak istotnej reorientacji księżyca mogło doprowadzić zderzenie z planetoidą, które także może być przyczyną powstania tego nietypowego regionu.

W 2005 roku sonda Cassini odkryła dżety pary wodnej i lodowych cząstek tryskające z pęknięć znanych jako pasy tygrysi – to dowód na istnienie oceanu podpowierzchniowego tuż pod aktywnym obszarem bieguna południowego.

Analizując dane przesłane przez sondę Cassini naukowcy odkryli dowody na to, że Enceladus mógł przewrócić się na bok tak, że obszar wcześniej bliższy równika został przesunięty w pobliże bieguna. Źródło: NASA/JPL-Caltech/Space Science Institute/Cornell University

Niezależnie od procesu jaki doprowadził do ich powstania, Tajeddine i jego współpracownicy uważają, że pęknięcie i powstanie pasów tygrysich doprowadziło do redystrybucji masy wewnątrz Enceladusa, przez co jego rotacja wokół własnej osi stała się chaotyczna. Ustabilizowanie rotacji księżyca mogło zająć nawet ponad milion lat. Po tym czasie obydwa bieguny znalazły się zupełnie w innym miejscu na powierzchni. Taki scenariusz wydarzeń może tłumaczyć dlaczego obecne bieguny Enceladusa tak bardzo się od siebie różnią. Południowy obszar biegunowy jest aktywny i geologicznie młody, a północny pokryty jest kraterami i wydaje się dużo starszy. Pierwotne bieguny księżyca znacznie bardziej siebie przypominały przed zderzeniem, które doprowadziło do przechylenia Enceladusa i powstania pasów tygrysich w pobliżu bieguna południowego.

Źródło: NASA