Najnowszy film oparty na pomiarach wykonanych przez satelity ESA Gaia oraz Hipparcos przedstawiają jak zmieni się wygląd gwiazdozbioru Oriona w ciągu najbliższych 450 000 lat.
Gwiazdy nie są nieruchome na niebie: ich położenie bezustannie się zmienia wraz z ich ruchem przez galaktykę – Drogę Mleczną. Ruch ten jest zbyt powolny, abyśmy mogli go dostrzec gołym okiem na przestrzeni długości życia ludzkiego, ale może być zarejestrowany przez bardzo precyzyjne obserwacje takie jak te wykonywane przez sondę Gaia, która wykonuje właśnie przegląd miliarda gwiazd na niebie.
Mierząc aktualny ruch gwiazd możemy odtworzyć trajektorie gwiazd w przeszłości badając początki naszej Galaktyki, a nawet oszacować ścieżki, którymi gwiazdy będą podążały przez miliony lat w przyszłości.
Powyższy film pozwala nam zobaczyć nadchodzące 450 000 lat, ukazując nam oczekiwaną ewolucję bliskiego nam wycinka nieba – gwiazdozbioru Oriona.
Przedstawiony w filmie wycinek nieba obejmuje pole 40 x 20º – dla porównania średnica tarczy Księżyca w pełni na niebie to około pół stopnia.
Pośród miliardów przesuwających się gwiazd, kształt Oriona określony przez jego najjaśniejsze gwiazdy stopniowo zmienia się w zupełnie inny odkrywając przed nami zmienną naturę gwiazdozbiorów.
Czerwony superolbrzym Betelgeza znajduje się po środku, w górnej części kadru na początku filmu (oznaczona kolorem żółto-pomarańczowym). Na podstawie jej obecnego ruchu gwiazda znajdzie się poza kadrem za jakieś 100 000 lat. Wszechświat przygotował jednak znacznie bardziej okrutny los dla Betelgezy – oczekuje się, że gwiazda wybuchnie jako supernowa w ciągu najbliższego miliona lat.
Więcej gwiazd przedstawionych na animacji zdąży eksplodować jako supernowe przed końcem filmu, podczas gdy inne wciąż będą kontynuować ewolucję – tak jak chociażby niebieski superolbrzym Rigel widoczny jako jasna gwiazd w dolnej lewej części ekranu czy czerwony olbrzym Aldebaran, który stanowi element gwiazdozbioru Byka, a który przemyka w dolnej części kadry od prawej do lewej.
Wiele nowych gwiazd powstanie w obłoku molekularnym w Orionie, mieszaninie gazu i pyłu nie obserwowanej bezpośrednio w ramach misji Gaia, ale która jest widoczna jako ciemne plamy na tle gwiazd – choć jasno świeci w zakresie podczerwonym. W filmie nie uwzględniono narodzin i śmierci gwiazd.
Gromada Hiady, grupa gwiazd fizycznie związanych ze sobą grawitacyjnie i także stanowiąca element gwiazdozbioru byka powoli przemieszcza się z dolnego prawego rogu kadry w górny lewy.
Nowy film opiera się na danych z katalogu Tycho-Gaia Astrometric Solution, zbioru w którym zebrano odległości i ruch dwóch milionów gwiazd opisanych w pierwszym zestawie udostępnionych danych misji Gaia jak i w katalogu Tycho-2 z misji Hipparcos. Uwzględniono także dodatkowe dane z obserwacji naziemnych, jak również dane z katalogu Hipparcus obejmujące najjaśniejsze gwiazdy w polu widzenia.
Powyższy film przedstawia zbliżenie na określony wycinek nieba. Ewolucja dwóch milionów pozycji gwiezdnych całego nieba przedstawiona została poniżej.
Źródło: ESA