obloki molekularne
Ruch gazu międzygwiezdnego nałożony na optyczny obraz obłoku molekularnego w Orionie. Źródło: Stephen Gwyn, Canadian Astronomy Data Centre/NRC

Najnowsze badania prowadzone pod kierownictwem kanadyjskich astronomów pozwoliły nam na niespotykany dotąd wgląd w narodziny gwiazd.  Wykorzystując dane obserwacyjne zebrane za pomocą Green Bank Telescope w Wirginii Zachodniej oraz za pomocą James Clerk Maxwell Telescope w USA, astronomowie z National Research Council of Canada (NRC) odkryli, że procesy powstawania gwiazd są regulowane przez ciśnienie otoczenia w większym stopniu niż dotychczas uważano.

Narodziny gwiazd mają miejsce głęboko we wnętrzach gęstych obłoków międzygwiezdnego gazu i pyłu. Tego typu miejsca, jądra obłoków zawierają materię o masie równej kilku masom Słońca na obszarze około 10 000 razy większym od rozmiarów Układu Słonecznego. Tego typu jądra obłoków znajdują się głęboko we wnętrzach obłoków gazu molekularnego, których mnóstwo w całej Drodze Mlecznej.

Choć pył we wnętrzu takiego jądra skrywa wczesne etapy formowania gwiazd przed czujnym okiem teleskopów optycznych, obserwacje wykonywane za pomocą specjalistycznych radioteleskopów pozwalają przejrzeć przez pył i badać ich dynamiczną naturę. W ramach przeglądu Gould Belt Survey wykonanego za pomocą James Clerk Maxwell Telescope zidentyfikowano położenie, rozmiary i masy jąder w obłoku Orion A, a w ramach przeglądu Green Bank Ammonia Survey udało się zarejestrować ruch cząsteczek gazu w obrębie obłoku.

„Łącząc te dane dowiedzieliśmy się, że większość jąder w Orionie jest związana grawitacyjnie, dlatego najprawdopodobniej za jakiś czas zapadną się one pod wpływem grawitacji i powstaną w nich nowe gwiazdy,” mówi dr Helen Kirk, astronom z National Research Council, która kierowała grupą badawczą. „Co ciekawe, materia otaczająca obłoki wydaje się ściskać jądra dużo bardziej niż sama jego grawitacja.”

Wcześniejsze analizy jąder obłoków całkowicie pomijały ciśnienie wywierane przez na obłok przez otoczenie, jednak nowe prace wskazują, że jest to jeden z istotnych czynników, które należy uwzględnić, aby w pełni zrozumieć przyszłość takich jąder. „To wskazuje, że obłoki wewnątrz naszej Galaktyki także odczuwają ciśnienie, które wspomaga formowanie gwiazd,” podsumowuje Kirk.

Źródło: National Research Council of Canada