Montaż przedstawiający źródła promieniowania gamma w Drodze Mlecznej nad teleskopami HESS w Namibii. Źródło: Namibia: F. Acero, mapa źródeł promieniowania gamma: HESS collaboration

Międzynarodowy zespół astronomów skatalogował ponad 70 źródeł bardzo wysokoenergetycznych promieni gamma, w tym 16 wcześniej nieobserwowanych, w ramach przeglądu Drogi Mlecznej realizowanego za pomocą teleskopów obserwujących w zakresie promieniowania gamma.

Promienie gamma stanowią najbardziej energetyczną formę promieniowania. Astronomowie i astrofizycy z całego świata badają promienie gamma ponieważ można je wykorzystać do badania źródeł promieni kosmicznych, tajemniczych cząstek, które są istotnym składnikiem w ewolucji Wszechświata.

Wykorzystując teleskopy promieniowania gamma HESS (High Energy Stereoscopic System) w Namibii, naukowcy badają Drogę Mleczną w zakresie gamma już od 15 lat.

Wyniki tych badań zostały opublikowane w 14 artykułach naukowych w specjalnym wydaniu periodyku Astronomy and Astrophysics, gdzie także zamieszczono szczegóły wyjątkowo intrygującego nowego źródła promieniowania gamma.

„To konkretne źródło promieniowania gamma zostało odkryte w kierunku nietypowej gromady gwiazd, w której znajduje się jedna z najmasywniejszych i najbardziej energetycznych młodych gwiazd w Drodze Mlecznej, jasna, niebieska gwiazda zmienna LBV1806-20” mówi profesor Gavin Rowell z Uniwersytetu w Adelajdzie.

„W tej samej gromadzie gwiazd znajduje się rzadka, ekstremalnie magnetyczna gwiazda neutronowa, tak zwany magnetar, aczkolwiek uważamy, że emisja w zakresie gamma może mieć związek z jasną, błękitną gwiazdą zmienną”.

„Jeżeli źródłem jest owa jasna gwiazda, będzie to pierwszy przypadek emisji promieniowania gamma przez tak masywną gwiazdę. Wiele innych źródeł promieniowania gamma, w tym bardzo energetycznym zakresie, łączy się zazwyczaj z pulsarami i pozostałościami po supernowych. To byłoby odkrycie nowego rodzaju źródła promieniowania gamma, pierwsze odkrycie tego typu”.

„Aczkolwiek jak na razie nie udało nam się całkowicie wykluczyć związku promieniowania z magnetarem lub innymi gwiazdami w gromadzie. Aby zyskać większą pewność musimy poczekać na dokładniejsze obserwacje w zakresie gamma, które będzie można prowadzić za pomocą sieci teleskopów Czerenkowa (CTA), nowego obserwatorium promieniowania gamma, aktualnie budowanego w Chile.”

Oprócz tego, w wydaniu specjalnym A&A, badacze przedstawiają jak dotąd najlepsze zdjęcie źródła promieniowania gamma – pobliskiej pozostałości po supernowej – dzięki któremu naukowcy będą w stanie znacznie dokładniej zbadać ten obiekt.

W skład zespołu HESS wchodzą naukowcy z Niemiec, Francji, Wielkiej Brytanii, Namibii, RPA, Irlandii, Armenii, Polski, Australii, Holandii, Austrii i Szwecji.

HESS składa się z czterech 13-metrowych i jednego 28-metrowego teleskopu czułego na promieniowanie gamma, które jest 100 miliardów bardziej energetyczne od promieniowania w zakresie widzialnym.

Źródło: Uniwersytet w Adelajdzie