FORS2, instrument zainstalowany na pokładzie Bardzo Dużego Teleskopu (VLT) wykonał obserwacje spiralnej galaktyki NGC 3981 fotografując ją w całej jej wspaniałości. Zdjęcie wykonano w ramach programu ESO Cosmic Gems Programme, który wykorzystuje rzadkie sytuacje, w których warunki obserwacyjne nie pozwalają na zbieranie wartościowych danych naukowych. Zamiast oczekiwać na poprawę warunków, naukowcy realizujący program wykorzystują…
Autor: Radek Kosarzycki
Astronomowie zaobserwowali narodziny nowej gwiazdy w eksplozji supernowej
Eksplozje gwiazd znane jako supernowe mogą być tak jasne, że przyćmiewają blaskiem swoje galaktyki macierzyste. Po wybuchu stopniowo gasną na przestrzeni miesięcy czy lat. Czasami gazowe pozostałości po eksplozji uderzają w pełen wodoru gaz międzygwiezdny na chwilę jeszcze raz zwiększając jasność – ale czy mogą one utrzymać swoją jasność bez żadnego zewnętrznego czynnika? Tak uważa…
Pyłowa poświata odległej galaktyki w obiektywie Hubble’a
Powyższe zdjęcie wykonane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a przedstawia galaktykę NGC 4036, galaktykę soczewkową oddaloną od nas o 70 milionów lat świetlnych w kierunku gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy. Galaktyka ta znana jest z nieregularnych włókien pyłowych, które układają się w spiralę otaczającą centrum galaktyki. Jądro galaktyki otoczone jest przez rozległą mglistą poświatę gazu i pyłu rozciągającą…
Jasne plamy na Ceres – zdjęcie
Jasne plamy na powierzchni planety karłowatej Ceres znane jako faculae jako pierwsza dostrzegła sonda Dawn w 2015 roku. Powyższa mozaika przedstawia jedną z nich – Cerealia Facula. Mozaikę stworzono ze zdjęć wykonanych z wysokości 35 kilometrów nad powierzchnią Ceres. Zdjęcia nałożono następnie na model topografii opracowany na podstawie zdjęć wykonanych podczas niskich orbit mapujących (na wysokości…
Czy Pluton powinien jednak być uważany za planetę?
Powód, dla którego Pluton utracił status planety, jest nieważny – wskazują badania przeprowadzone na University of Central Florida (UCF) w Orlando. W 2006 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) opracowała definicję planetę uwzględniającą konieczność „oczyszczenia” swojej orbity przez obiekt, którego status określamy. Skoro grawitacja Neptuna wpływa na sąsiadującego z nim Plutona, a sam Pluton dzieli swoją…
Planety podobne do Merkurego raczej należą do rzadkości we wszechświecie
Merkury, pierwsza planeta od Słońca, jest pod wieloma względami ekstremalna. Dzień na powierzchni trwa dłużej niż rok. W każdym momencie jedna półkula – skierowana ku Słońcu – jest niewiarygodnie gorąca, a druga – niewiarygodnie zimna. To także jedna z najmniej poznanych planet Układu Słonecznego. Choć jest to planeta skalista tak jak Ziemia, Wenus i Mars,…
Wiatry galaktyczne tłumią procesy gwiazdotwórcze w odległej galaktyce
Po raz pierwszy w historii naukowcom udało się dostrzec silny „wiatr” cząsteczkowy w galaktyce oddalonej od nas o 12 miliardów lat świetlnych. Badając wszechświat takim jakim był gdy jego wiek stanowił mniej niż 10% obecnego Justin Spilker z University of Texas w Austin rzucił nowe światło na to jak pierwsze galaktyki regulowały procesy gwiazdotwórcze tak,…
Słynny sześciokąt Saturna może wznosić się ponad chmury
Nowe, długoterminowe badania z wykorzystaniem danych zebranych przez sondę Cassini pozwoliły odkryć powstawanie zaskakującej struktury na północnym biegunie Saturna gdzie powoli dociera lato: ogrzewający, wir o sześciokątnym kształcie na dużej wysokości, przypominający słynny sześciokąt obserwowany głębiej w chmurach Saturna. Wyniki badań opublikowane 3 września w periodyku Nature Communications są intrygujące, ponieważ wskazują, że sześciokąt na niższych…
Najmłodszy dysk akrecyjny w obszarze gwiazdotwórczym
Międzynarodowy zespół naukowców kierowany przez Chin-Fei Lee z Academia Sinica Institute of Astronomy and Astrophysics (ASIAA) dkrył bardzo mały dysk akrecyjny wokół jednej z najmłodszych znanych protogwiazd. Do odkrycia wykorzystano dane z Atacama Large Milimeter/submilimeter Array (ALMA). Wyniki obserwacji silniej niż kiedykolwiek wcześniej ograniczają obecną teorię formowania dysków, przesuwając czas ich powstawania o kilka rzędów…
Związek jasności z dietą czarnych dziur
Grupa badaczy kierowana przez Paulę Sanchez-Saez, doktorantkę na Universidad de Chile, ustaliła, że tempo zmienności ilości promieniowania emitowanego przez materię pożeraną przez supermasywne czarne dziury (SMBH)w jądrach aktywnych galaktyk zależy od tempa akrecji, czyli tempa pożerania materii przez SMBH. „Promieniowanie emitowane przez opadającą materię (jej jasność) znacząco zmienia się w czasie, bez żadnego stabilnego schematu,…