Trzeba było trochę poczekać, ale w końcu to mamy. Naukowcy opublikowali właśnie pierwszy, obszerny zestaw danych obserwacyjnych z kosmicznego teleskopu Euclid.
Euclid został wyniesiony na orbitę w lipcu 2023 roku. Od tego czasu jego podstawowym zadaniem jest tworzenie mapy ciemnej części wszechświata, tj. ciemnej materii i ciemnej energii, które stanowią przeważającą część materii i energii we wszechświecie.
Pierwsze publikacje naukowe opisujące pierwsze obserwacje przeprowadzone za pomocą teleskopu zawierają pięć nigdy wcześniej niewidzianych obrazów różnych fragmentów wszechświata.
Warto tutaj podkreślić, że oprócz badania ciemnej materii i ciemnej energii teleskop kosmiczny Euclid zidentyfikował także młode planety swobodne, wcześniej niewidziane pozagalaktyczne gromady gwiazd, nowe galaktyki karłowate w pobliskiej gromadzie galaktyk oraz niezwykle jasne galaktyki istniejące w pierwszym miliardzie lat po Wielkim Wybuchu. Badacze przyznają jednak, że to dopiero wierzchołek góry lodowej i Euclid dopiero się rozkręca w swoich obserwacjach.
Czytaj także: Już jutro zobaczymy pierwsze zdjęcia z teleskopu kosmicznego Euclid. Warto było czekać
Opisywane w artykułach naukowych obserwacje zostały zrealizowane w ramach programu Early Release Observations, który był realizowany w pierwszych miesiącach po wystrzeleniu Euclida w przestrzeń kosmiczną. W tym czasie naukowcy spędzili 24 godziny na obserwacjach 17 konkretnych obiektów astronomicznych, pośród których znajdowały się pobliskie obłoki gazu i pyłu oraz odległe gromady galaktyk.
W ten sposób dało się ustalić zakres możliwości obserwacyjnych nowego teleskopu. O możliwościach instrumentu może świadczyć fakt, że w ciągu jednego dnia obserwacji Euclid stworzył katalog ponad 11 milionów obiektów w zakresie optycznym i pięciu milionów obiektów w zakresie podczerwieni.
Zaprezentowane teraz zdjęcia zostały wykonane w listopadzie 2023 roku.
Czerwone galaktyki na zdjęciu pokazują gromadę, która działa jak szkło powiększające, ukazując znajdujące się za nią bardziej odległe obiekty. W ten sposób odkryto 29 galaktyk, które dostarczają zupełnie nowych informacji o wszechświecie w pierwszym miliardzie lat jego istnienia.
Tutaj jednak warto zwrócić uwagę na fakt, że zdjęcia te przedstawiają zaledwie mniej niż 1 proc. obserwowanego obszaru. Oznacza to, że w danych już teraz znajdują się tysiące wczesnych galaktyk, których jak dotąd jeszcze nie widzieliśmy. W ciągu najbliższych kilku lat nasza wiedza o wczesnym wszechświecie ulegnie prawdziwej zmianie i to właśnie dzięki obserwacjom prowadzonym za pomocą teleskopu Euclid.
Już teraz wiadomo, że podczas kolejnej konferencji konsorcjum zarządzającego teleskopem Euclid poznamy pierwsze wyniki obserwacji głównych celów naukowych teleskopu Euclid. Taka konferencja zaplanowana jest na marzec 2025 roku, a wyniki pełnych obserwacji na czerwiec 2026 roku. Ostatnie dane z Euclida powinny dotrzeć na Ziemię w 2031 roku.