W najdalszych zakątkach Układu Słonecznego daleko poza orbitą Plutona, astronomowie natrafili na wyjątkowy obiekt. To odkrycie może znacząco zmienić nasze rozumienie procesów, które ukształtowały najodleglejsze rejony przestrzeni kosmicznej otaczającej Słońce. Co więcej, może to być niedobra wiadomość dla poszukiwaczy Dziewiątej Planety.
Niewielki, lodowy obiekt o nazwie 2023 KQ14 został odkryty przez zespół naukowców pracujących przy przeglądzie FOSSIL (Formation of the Outer Solar System: An Icy Legacy), prowadzonym za pomocą japońskiego teleskopu Subaru na Hawajach. Celem projektu jest poszukiwanie odległych, powoli poruszających się ciał niebieskich, mogących być pozostałościami po formowaniu się Układu Słonecznego.
Nowo odkryty obiekt zaliczany jest do niezwykle rzadkiej klasy tzw. sednoidów – ciał krążących po bardzo wydłużonych orbitach, daleko poza wpływem grawitacyjnym Neptuna. Dotąd znane były tylko trzy inne obiekty tego typu. To, co jednak wyróżnia 2023 KQ14, to nietypowa orbita – znacznie odbiegająca od trajektorii pozostałych sednoidów. Może to oznaczać, że zewnętrzne obszary Układu Słonecznego są bardziej dynamiczne i zróżnicowane, niż wcześniej sądzono.
Czytaj także: Obserwatorium Gemini North spojrzało na międzygwiezdnego gościa. Fantastyczne zdjęcie komety 3I/ATLAS
Dzięki obserwacjom wykonanym w 2023 roku oraz dodatkowemu wsparciu z Teleskopu Kanadyjsko-Francusko-Hawajskiego (CFHT) w lipcu 2024 roku, naukowcy zdołali prześledzić orbitę 2023 KQ14 aż 19 lat wstecz. Symulacje komputerowe przeprowadzone przez japońskie Narodowe Obserwatorium Astronomiczne wykazały, że orbita tego obiektu pozostaje stabilna od co najmniej 4,5 miliarda lat, czyli praktycznie od początku istnienia Układu Słonecznego. Co więcej, około 4,2 miliarda lat temu trajektoria 2023 KQ14 pokrywała się z orbitami innych sednoidów, co sugeruje, że doszło wtedy do jakiegoś dramatycznego wydarzenia grawitacyjnego w zewnętrznych rejonach naszego układu planetarnego.
Jednym z potencjalnych wyjaśnień tej zagadki była dotychczas hipoteza tzw. Planety Dziewiątej – nieodkrytej dotąd, masywnej planety wpływającej na ruchy odległych obiektów. Jednak nietypowa orbita 2023 KQ14 wydaje się nie pasować do przewidywań tego modelu. To może oznaczać, że hipotetyczna planeta znajduje się jeszcze dalej, niż przypuszczano – albo że dawno temu istniała inna planeta, która później została wyrzucona z Układu Słonecznego i przemierza przestrzeń międzygwiezdną.
Czytaj także: Najdokładniejsze zdjęcie egzoplanety? Bez Słońca się to nie uda
Według badaczy z zespołu FOSSIL, 2023 KQ14 najprawdopodobniej powstał w strefie, gdzie wpływ Neptuna był znikomy. Jego obecna orbita mogła ukształtować się pod wpływem dawnych, gwałtownych zjawisk, które zachodziły w czasach formowania się Układu Słonecznego.
Odkrycie to stanowi ważny krok w kierunku lepszego zrozumienia historii naszego kosmicznego sąsiedztwa. Zespół FOSSIL ma nadzieję, że kolejne podobne znaleziska pozwolą naukowcom zrekonstruować ewolucję zewnętrznych obszarów Układu Słonecznego.