Film złożony ze zdjęć wykonanych za pomocą kamery HiRISE zainstalowanej na pokładzie sondy Mars Reconnaissance Orbiter w sierpniu 2010 roku z wysokości 258 kilometrów nad powierzchnią Marsa. Od góry do dołu kadr przedstawia pas o szerokości < 1 km. Źródło: NASA/JPL/University of Arizona Na obszarze Hellespontus występują liczne zbiory ciemnych wydm powstających w rozlicznych kraterach. Czarno-białe…
Autor: Radek Kosarzycki
Czy gejzery na Enceladusie to pozostałość po kosmicznej kolizji?
Południowy biegun Enceladusa to jedna wielka rana, z której wycieka ciepło i woda. To uszkodzenie mogło powstać wskutek uderzenia potężnej skały w lodową powierzchnię tego księżyca jakieś 100 milionów lat temu. Pozostałością po kolizji mogą być widoczne tam dzisiaj przeciekające pęknięcia. Obszar okołobiegunowy na południowej półkuli Enceladusa jest jedną z najciekawszych zagadek Układu Słonecznego. To…
Astronomowie obserwują halo gwiazdotwórczej galaktyki NGC 253
Astronomowie korzystający z radioteleskopu w Australii Zachodniej wykonali wyjątkowo szczegółowe zdjęcie halo pobliskiej galaktyki gwiazdotwórczej. Galaktyka gwiazdotwórcza (ang. starburst galaxy) to galaktyka przechodząca przez okres intensywnego formowania gwiazd. W tym przypadku jest to NGC 253, tzw. Galaktyka Rzeźbiarza oddalona od nas o około 11,5 miliona lat świetlnych. W Galaktyce Rzeźbiarza gwiazdy powstają obecnie w tempie…
NuSTAR bada zagadkowy merger galaktyk
Supermasywna czarna dziura w centrum malutkiej galaktyki testuje wiedzę naukowców o tym co się dzieje gdy dwie galaktyki łączą się w jedną. Was 49 to nazwa układu składającego się z dużej galaktyki dyskowej zwanej Was 49a i łączącej się z nią dużo mniejszej galaktyki karłowatej zwanej Was 49b. Galaktyka karłowata obiega centrum większej w odległości…
Gigantyczne tsunami na Marsie wskazuje na wczesny ocean
Zespół badaczy z Francji, Włoch i USA odkrył dowody na potężne tsunami na Marsie, do którego doszło jakieś 3 miliardy lat temu wskutek uderzenia planetoidy w istniejący wtedy na powierzchni ocean. Artykuł opublikowany w periodyku Journal of Geophysical Research omawia owe dowody i tłumaczy dlaczego naukowcy uważają, że tsunami jest najbardziej prawdopodobnym czynnikiem, który mógł doprowadzić do…
Gwiazdy powstające w dżetach materii z supermasywnych czarnych dziur
Obserwacje prowadzone za pomocą Bardzo Dużego Teleskopu pozwoliły naukowcom zaobserwować gwiazdy powstające w silnych wypływach materii wyrzucanych z pobliża supermasywnych czarnych dziur zamieszkujących jądra galaktyk. To pierwszy przypadek zaobserwowania procesów gwiazdotwórczych w tak ekstremalnym środowisku. Odkrycie to niesie za sobą wiele informacji o właściwościach i ewolucji galaktyk. Wyniki badań opublikowano dzisiaj w periodyku Nature. Grupa europejskich…
SDSS J0104+1535: Najczystszy i najmasywniejszy dotąd brązowy karzeł
Międzynarodowy zespół astronomów zidentyfikował rekordowego brązowego karła o „najczystszym” dotąd składzie chemicznym i najwyższej masie. Obiekt oznaczony jako SDSS J0104+1535 należy do tak zwanego halo galaktycznego – najbardziej zewnętrznego obszaru naszej Galaktyki, składającego się głównie z najstarszych jej gwiazd. Naukowcy opisują swoje odkrycie w periodyku Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Brązowe karły to obiekty…
RECENZJA: Przestrzenie Wszechświata – Michał Heller
Kilka dni temu premierę swoją miała kolejna książka autorstwa ks. prof. Michała Hellera. Pozycja o bardzo ogólnym tytule Przestrzenie Wszechświata. Od geometrii do kosmologii to wciągająca opowieść. Opowieść o sile ludzkiego umysłu na przestrzeni wieków. Tematem książki jest rozwój geometrii od czasów Newtona do czasów obecnych. Być może dla wielu z Was sam pomysł książki o geometrii…
Hubble odkrywa supermasywną czarną dziurę wykopaną z centrum galaktyki
Międzynarodowy zespół astronomów korzystający z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a odkrył supermasywną czarną dziurę, która została wyrzucona z centrum odległej galaktyki 3C186. Czarna dziura została najprawdopodobniej wyrzucona przez fale grawitacyjne. To pierwszy raz, kiedy astronomowie odkryli supermasywną czarną dziurę w tak dużej odległości od jej macierzystej galaktyki. Choć już wcześniej obserwowano potencjalne „uciekające czarne dziury” to żadna…
Tajemnica jasnego rentgenowsko centrum Andromedy rozwiązana przez NuSTAR
Najbliższa sąsiadka naszej Drogi Mlecznej – Galaktyka w Andromedzie – charakteryzuje się silnym źródłem promieniowania rentgenowskiego, które do teraz pozostawało dla naukowców tajemnicą. Jak donoszą badacze z misji NuSTAR (Nuclear Spectroscopic Telescope Array) udało się zlokalizować obiekt odpowiedzialny za to wysokoenergetyczne promieniowanie. Obiekt nazwany Swift J0042.6+4112 to prawdopodobnie pulsar, gęsta pozostałość po dawnej gwieździe. Interpretacja…