Skip to content

PULS KOSMOSU

Kosarzycki o kosmosie

Menu
  • Układ Słoneczny
  • Astrofizyka
  • Kosmologia
  • Eksploracja kosmosu
  • Tech
  • Inne
Menu

Teleskop Jamesa Webba zwrócił swoje oko w kierunku słynnej supernowej. Zobaczył coś nowego

Posted on 1 września 202331 sierpnia 2023 by Radek Kosarzycki

To się musiało stać prędzej czy później. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, rozpoczął badanie jednej z najbardziej znanych supernowych, SN 1987A. Od momentu pojawienia na niebie niemal czterdzieści lat temu, została ona zbadana już w pełnym zakresie promieniowania, od promieni gamma do fal radiowych. Jest to stosunkowo bliska nam supernowa, bowiem do eksplozji gwiazdy doszło w Wielkim Obłoku Magellana, w odległości 168 000 lat świetlnych od Ziemi. Obserwacje wykonane teraz za pomocą kamery NIRCam zainstalowanej na pokładzie teleskopu Jamesa Webba pozwoliły naukowcom dostrzec nowe informacje o tym, w jaki sposób pozorstałość po supernowej ewoluuje w czasie.

Na powyższym zdjęciu widać centralną strukturę przypominającą dziurkę od klucza. Jest ona wypełniona gęstym gazem i pyłem wyrzuconym w wyniku eksplozji. Pył jest tutaj tak gęsty, że nawet promieniowanie w bliskiej podczerwieni nie jest w stanie się przez niego przebić. Stąd i ciemny fragment w samym centrum, tzw. dziurka od klucza.

Jasny, równikowy pierścień otacza wewnętrzną dziurkę od klucza, tworząc pas, który łączy dwa słabe ramiona zewnętrznych pierścieni tworzących kształt klepsydry. Pierścień równikowy, utworzony z materiału wyrzuconego dziesiątki tysięcy lat przed eksplozją, zawiera jasne, gorące plamy, które pojawiły się, gdy fala uderzeniowa supernowej uderzyła w tenże pierścień. Teraz plamy można znaleźć nawet na zewnątrz pierścienia, otaczone rozproszoną emisją. Są to miejsca, w których fale uderzeniowe z eksplozji supernowych uderzają w większą ilość materiału zewnętrznego.

Chociaż struktury te były obserwowane w różnym stopniu przez kosmiczne Teleskopy Hubble’a i Spitzera oraz Obserwatorium Rentgenowskie Chandra, niezrównana czułość i rozdzielczość przestrzenna Webba ujawniły nową cechę pozostałości po supernowej – małe struktury przypominające półksiężyce. Uważa się, że te półksiężyce stanowią część zewnętrznych warstw gazu wyrzuconego w przestrzeń kosmiczną w wyniku eksplozji supernowej. Ich jasność może wskazywać na zjawisko optyczne wynikające z oglądania rozszerzającego się materiału w trzech wymiarach. Innymi słowy, nasz kąt widzenia sprawia wrażenie, że w tych dwóch półksiężycach jest więcej materiału, niż może być w rzeczywistości.

Na uwagę zasługuje także wysoka rozdzielczość tych obrazów. Spitzer nigdy nie był w stanie obserwować supernowej z taką przejrzystością i szczegółowością.

Pomimo dziesięcioleci badań od pierwszego odkrycia supernowej, pozostaje kilka tajemnic, szczególnie związanych z gwiazdą neutronową, która powinna powstać w następstwie eksplozji supernowej. Webb będzie nadal obserwował supernową w miarę upływu czasu. Instrumenty NIRSpec (spektrograf bliskiej podczerwieni) i MIRI (instrument średniej podczerwieni) zapewnią astronomom możliwość zbierania nowych, wysokiej jakości danych w podczerwieni w miarę upływu czasu.

Nawigacja wpisu

← W Jowisza coś uderzyło. Astronom amator zarejestrował to na kamerze
Tu się rozbiła Łuna-25. Amerykańska sonda znalazła nowy księżycowy krater →

NAJNOWSZE

  • 9 czerwca 2025 by Radek Kosarzycki Aktywność słoneczna niszczy satelity SpaceX. Oto jak i dlaczego
  • 9 czerwca 2025 by Radek Kosarzycki Tianwen-2 w drodze do planetoidy Kamoʻoalewa. Chińska sonda przesłała pierwsze zdjęcie
  • 9 czerwca 2025 by Radek Kosarzycki Astronomowie potwierdzają: czarna dziura M87 obraca się z zawrotną prędkością
  • 9 czerwca 2025 by Radek Kosarzycki Zimna przeszłość ognistej planety – JWST śledzi pochodzenie WASP-121b
  • 9 czerwca 2025 by Radek Kosarzycki Astronomowie odkrywają izotopy metanolu w pobliżu młodej gwiazdy. Trop do życia poza Ziemią?

NEWSLETTER

PODCAST

© 2025 PULS KOSMOSU | Powered by Minimalist Blog WordPress Theme