Gwiazda znana pod niepozorną nazwą KIC 8462852 w Gwiazdozbiorze Łabędzia pojawia się i znika w społeczności naukowej od niemal roku. W 2015 roku zespół astronomów ogłosił odkrycie gwiazdy charakteryzującej się bardzo krótkim, nieokresowymi pociemnieniami do których dochodziło gdy gwiazda obserwowana była za pomocą Kosmicznego Teleskopu Keplera – i nikt tak naprawdę nie mógł dojść do tego co prowadzi do takich pociemnień. Najnowsze badania przeprowadzone przez Josha Simona z Carnegie i Bena Monteta z Caltechu jedynie pogłębiły tajemnicę tej gwiazdy.
Wyniki uzyskane przez Simona i Monteta spowodowały nie lada poruszenie już w sierpniu, gdy na serwerze preprintów naukowcy umieścili artykuł, który właśnie przechodził przez etap recenzowania. Teraz ich praca została zaakceptowana do publikacji w periodyku The Astrophysical Journal.
Naukowcy przeanalizowali dalsze obserwacje tej gwiazdy prowadzone przez Keplera i wykazali, że poza gwałtownymi, niewytłumaczalnymi zmianami jej jasności, gwiazda równomiernie i powoli zmniejszała swoją jasność przez cały okres czterech lat, w których prowadzono obserwacje.
Pomysłów na wyjaśnienie spadków jasności KIC 8462852 było wiele: od niespotykanie dużej grupy komet krążących wokół gwiazdy do megastruktury zbudowanej przez obcych. Zazwyczaj jasność gwiazdy może spaść gdy duży obiekt, np. planeta czy obłok pyłu i gazu tranzytuje na tle jej tarczy, przesłaniając część jej jasności. Jednak nierównomierne, gwałtowne spadki i wzrosty jasności KIC 8462852 nie przypominają żadnej innej gwiazdy.
Sprowokowani przez kontrowersyjną tezę mówiącą o tym, że jasność gwiazdy stopniowo spadła o 14% między 1890 a 1989 rokiem, Montet i Simon zdecydowali się przyjrzeć zachowaniu gwiazdy na zestawie zdjęć kalibracyjnych Keplera, które wcześniej nie były wykorzystywane do wykonywania pomiarów naukowych.
„Pomyśleliśmy, że te dane pozwolą nam potwierdzić lub zaprzeczyć długoterminowy spadek jasności gwiazdy i być może wyjaśnić powody nietypowych pociemnień obserwowanych w przypadku KIC 8462852,” tłumaczy Simon.
Simon i Montet odkryli, że wciągu pierwszych trzech lat trwania misji Kepler jasność KIC 8462852 spadła o niemal 1 procent. Następnie jej jasność spadła o całe 2 procent w zaledwie 6 miesięcy – co daje łączny spadek jasności o 3 procent.
„Stały spadek jasności KIC 8462852 jest naprawdę zdumiewający,” mówi Montet. „Nasze bardzo precyzyjne pomiary wykonywane na przestrzeni czterech lat wskazują, że faktycznie ta gwiazda jest coraz ciemniejsza. Tego typu stały spadek jasności nie jest typowy dla takiej gwiazdy – i faktycznie nie zauważyliśmy takiego zjawiska w przypadku żadnej innej gwiazdy w danych z Keplera.”
„Ta gwiazda i tak już była niesamowicie unikalna – z powodu gwałtownych, nieregularnych pociemnień. Teraz jednak widzimy, że ma ona także inne cechy, które ciężko wytłumaczyć takie jak powolny spadek jasności trwający trzy lata, a następnie znacznie gwałtowniejszy spadek,” dodaje Simon.
Astronomowie wyczerpali już większość możliwości wytłumaczenia gwałtownych spadków jasności KIC 8462852, nowe wyniki sprawiają, że to zadanie jest jeszcze trudniejsze. Simon i Montet uważają, że jak na razie najlepszym pomysłem na wyjaśnienie drastycznego, sześciomiesięcznego pociemnienia może być kolizja lub zniszczenie planety lub komety w układzie wokół tej gwiazdy, jakie mogłoby doprowadzić do powstania krótkoterminowego obłoku pyłu i odłamków, które zasłaniają część gwiazdy. Niemniej jednak, to wytłumaczenie nie tłumaczyłoby długoterminowego pociemnienia obserwowanego przez pierwsze trzy lata misji Kepler i sugerowanego przez pomiary jasności gwiazdy z XIX wieku.
„Wytłumaczenie zachowania tej gwiazdy to naprawdę niesamowicie trudne zadanie,” mówi Montet. „Jednak wierzę, że uzyskane przez nas wyniki stanowią ważną wskazówkę do rozwiązania tajemnicy KIC 8462852.”
Źródło: Carnegie Institution for Science