W ostatnich dniach NASA otrzymała raport opisujący potencjalną wartość naukową wysłania lądownika na powierzchnię Europy – jednego z lodowych księżyców Jowisza. Aktualnie agencja rozpoczyna szerszą dyskusję ze społecznością naukową na temat wniosków zawartych w raporcie.

Na początku 2016 roku, w odpowiedzi na dyrektywę Kongresu USA, Dział Nauk Planetarnych NASA rozpoczął wstępną fazę A mającą na celu ocenę wartości naukowej i projektu potencjalnej misji obejmującej lądownik, który miałby osiąść na powierzchni Europy. Należy zauważyć, że NASA rutynowo przeprowadza tego typu badania – które kończą się raportami SDT (Science Definition Team) – na długo przed rozpoczęciem realizacji jakiejkolwiek misji, w celu określenia wyzwań, możliwości i wartości naukowej potencjalnej misji. W czerwcu 2016 roku NASA zleciła przeanalizowanie misji do Europy 21-osobowemu zespołowy naukowców, który od tego czasu starał się zdefiniować realistyczny i wartościowy zestaw celów i pomiarów naukowych takiej misji. Raport został przedstawiony NASA w dniu 7 lutego 2017 roku.

W raporcie określono trzy główne cele naukowe misji. Głównym celem jest poszukiwanie śladów życia na Europie. Pozostałe cele to ocena Europy pod kątem przyjazności dla życia – poprzez bezpośrednią analizę materii znajdującej się na powierzchni Księżyca, oraz charakteryzacja powierzchni i warstw podpowierzchniowych pod kątem przyszłej robotycznej eksploracji Europy i jej podpowierzchniowego oceanu.  Raport zawiera także opis niektórych instrumentów, które mogłyby wykonywać określone pomiary po dotarciu na powierzchnię księżyca.

Naukowcy zgadzają się, że istnieją dowody wskazujące na to, że Europa – która jest nieznacznie mniejsza od naszego Księżyca – pod swoją lodową powierzchnią skrywa globalny ocean słonej wody. W tym oceanie może znajdować się ponad dwukrotnie więcej wody niż w oceanach na Ziemi. Choć najnowsze odkrycia wskazują, że wiele obiektów Układu Słonecznego może posiadać podpowierzchniowe oceany, Europa jest jednym z zaledwie dwóch miejsc, gdzie woda może pozostawać w kontakcie ze skalistym podłożem (drugi z nich to Enceladus – znacznie mniejszy księżyc Saturna). To właśnie dlatego Europa jest jednym z najważniejszych celów dla misji, których zadaniem będzie poszukiwanie życia w Układzie Słonecznym.

Zespół SDT otrzymał zadanie opracowania strategii wykrywania śladów życia na Europie – to pierwsze takie zadanie w NASA od ery marsjańskich misji Viking ponad czterdzieści lat temu. W swoim raporcie naukowcy określili zalecenia co do liczby i typu instrumentów naukowych niezbędnych do potwierdzenia czy w próbkach materii zebranych na powierzchni lodowego księżyca znajdują się dowody na aktywność biologiczną.

Badacze wraz z inżynierami pracowali także nad zaprojektowaniem systemu zdolnego do wylądowania na powierzchni, o której wiemy naprawdę mało. Zważając na fakt, że Europa nie ma własnej atmosfery, zespół opracował koncepcję dostarczenia ładunku naukowego na lodową powierzchnię bez potrzeby korzystania z technologii takich jak osłony termiczne czy spadochrony.

Mozaika zdjęć przedstawia nasze najlepsze zdjęcia powierzchni Europy wykonane przez sondę Galileo. Fragment mozaiki na samej górze to nasze najlepsze zdjęcie powierzchni tego lodowego księżyca. Oryginalna skala tego fragmentu to zaledwie 6 metrów na piksel. pozostałe siedem fragmentów wykonano w skali 12 metrów/piksel. Górny fragment przedstawiono po prawej w większym rozmiarze. Pionowy czarny pasek przechodzący przez zdjęcie to fragment zdjęcia, którego nie przesłała na Ziemię sonda Galileo. Źródło: NASA/JPL-Caltech

Proponowany lądownik poleciałby do Europy w ramach misji niezależnej od aktualnie opracowywanej i planowanej na początek lat dwudziestych (start) misji do Europy, w ramach której sonda wielokrotnie przeleci w pobliżu księżyca. Sonda dotrze do Jowisza po kilkuletniej podróży i wejdzie na orbitę wokół tego gazowego olbrzyma co dwa tygodnie przelatując w pobliżu Europy. Łącznie planowanych jest 45 bliskich przelotów w pobliżu księżyca. W ramach tej misji planowane jest mapowanie składu chemicznego, ocena charakterystyki oceanu i skorupy lodowej oraz poszerzenia naszej wiedzy o geologii Europy. Wszystko to ma na celu jak najlepszą ocenę prawdopodobieństwa istnienia życia w podpowierzchniowym oceanie.  W ramach misji planowany jest także szczegółowy rekonesans powierzchni za pomocą najnowocześniejszych kamer, który pozwoli naukowcom przygotować się do osadzenia lądownika na powierzchni księżyca.

Źródło: NASA

Aby przeczytać raport w całości, kliknij tutaj: http://solarsystem.nasa.gov/europa/technical.cfm