Czy życie na Ziemi mogło zacząć się od „dostawy” z kosmosu? Nowe odkrycie astronomów dostarcza kolejnych dowodów na to, że kluczowe składniki życia mogły dotrzeć na naszą planetę na powierzchni komet i innych lodowych ciał z dalszych rejonów Układu Słonecznego. W centrum całej tej historii znajduje się… alkohol. I to nie byle jaki, lecz rzadkie izotopy metanolu – związku chemicznego, który może mieć fundamentalne znaczenie dla zrozumienia, jak powstały cząsteczki organiczne, niezbędne do narodzin życia.
Międzynarodowy zespół badaczy, korzystając z potężnego radioteleskopu ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) w Chile, wykrył metanol i jego izotopy w dysku protoplanetarnym otaczającym młodą gwiazdę HD 100453. To pierwsze takie odkrycie – nigdy wcześniej nie zaobserwowano izotopów tego alkoholu w materiale otaczającym młodą gwiazdę na etapie formowania planet.
HD 100453 to gwiazda około 1,6 razy masywniejsza od Słońca, oddalona od nas o około 330 lat świetlnych. Wciąż otacza ją dysk gazu i pyłu, będący miejscem narodzin planet, księżyców i innych ciał niebieskich. To właśnie w takich środowiskach, podobnych do tego, z którego uformował się nasz Układ Słoneczny, rodzą się nowe światy. Znalezienie tam metanolu i jego izotopów pozwala lepiej zrozumieć „kosmiczne menu”, z którego mogły korzystać młode planety.
Metanol (alkohol metylowy) to związek organiczny uważany za jeden z podstawowych „budulców” bardziej złożonych cząsteczek, takich jak aminokwasy – niezbędnych elementów życia. Wcześniej wykrywano metanol w innych dyskach protoplanetarnych, ale analiza jego rzadkich izotopów otwiera nowe możliwości badawcze. Pozwala bowiem prześledzić ewolucję chemiczną materii w kosmosie z większą precyzją i zrozumieć, w jaki sposób takie związki mogły dotrzeć do młodej Ziemi.
Ciekawostką jest to, że większa i gorętsza niż Słońce HD 100453 sprzyja utrzymywaniu metanolu w stanie gazowym nawet w znacznej odległości od gwiazdy. To właśnie umożliwiło jego wykrycie za pomocą radioteleskopu ALMA. W przypadku chłodniejszych gwiazd takie cząsteczki często zamarzają i stają się niewidoczne dla teleskopów obserwujących w podczerwieni czy mikrofalach.
Co więcej, stosunek metanolu do innych związków organicznych w dysku HD 100453 okazał się zaskakująco podobny do tego, który znamy z komet w naszym Układzie Słonecznym. To wyraźna wskazówka tego, że również inne układy planetarne mogą przechodzić przez podobne etapy chemicznej ewolucji. A to z kolei wspiera teorię, według której komety, bogate w materię organiczną, mogły zasiać życie na Ziemi, uderzając w nią w pierwszych milionach lat jej istnienia.
Ostatecznie, to odkrycie wzmacnia hipotezę o kosmicznym pochodzeniu składników życia i podkreśla rolę komet jako nośników organicznych „nasion” między gwiazdami. Badania takie jak to nie tylko pomagają lepiej zrozumieć początki życia na naszej planecie, ale także podpowiadają, gdzie jeszcze we Wszechświecie mogą istnieć warunki sprzyjające jego powstaniu.