Wspieraj Puls Kosmosu na Patronite.pl
Nowe zdjęcia wykonane 16 maja 2016 roku za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a potwierdzają obecność ciemnego wiru w atmosferze Neptuna. Choć podobne formacje obserwowane były podczas przelotu sondy Voyager 2 w pobliżu Neptuna w 1989 roku oraz przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a w 1994 roku, nowy wir jest pierwszym dostrzeżonym na Neptunie w XXI wieku.
Odkrycie zostało ogłoszone 17 maja 2016 roku w elektronicznym telegramie Central Bureau for Astronomical TElegrams (CBAT) przez Mike’a Wonga, astronoma z University of California w Berkeley, który kierował zespołem analizującym dane zebrane przez HST.
Ciemne wiry na Neptunie to układy wysokiego ciśnienia, którym zazwyczaj towarzyszą jasne „chmury towarzyszące,” które teraz także można dostrzec na tej odległej planecie. Jasne chmury powstają gdy przepływ gazów otoczenia jest zaburzany i kierowany w górę nad ciemnym wirem, co sprawia, że gazy najprawdopodobniej zamarzają w kryształki lodu metanowego.
„Ciemne wiry przemieszczają się w atmosferze niczym ogromne, soczewkowate góry gazu,” mówi Wong. „Natomiast towarzyszące im obłoki przypominają tzw. chmury orograficzne, które pojawiają się niczym naleśnikowate chmury nad górami na Ziemi.”
Od początku lipca 2015 roku jasne obłoki były kilkukrotnie obserwowane na Neptunie przez kilku obserwatorów, od amatorów po astronomów z Obserwatorium W. M. Kecka na Hawajach. Astronomowie podejrzewali, że te obłoki mogą być jasnymi towarzyszami podążającymi za niewidocznym ciemnym wirem. Ciemne wiry na Neptunie zazwyczaj widoczne są tylko w pasmie niebieskim i tylko Hubble ma wystarczająco wysoką rozdzielczość, aby móc je dostrzec.
We wrześniu 2015 roku w ramach programu OPAL (Outer Planet Atmospheres Legacy), długoterminowego projektu rejestrowania globalnych map planet zewnętrznych, odkryto cimną plamę w pobliżu jasnych chmur, które śledzono z Ziemi. Obserwując ten wir po raz drugi, nowe zdjęcia wykonane za pomocą teleskopu Hubble’a potwierdzają, że OPAL faktycznie wykrył długookresową formację w atmosferze Neptuna. Nowe dane pozwoliły zespołowi na stworzenie wysokiej jakości mapy wiru i jego otoczenia.
Ciemne wiry na Neptunie wykazywały się zaskakującą różnorodnością jeżeli chodzi o kształt, rozmiar i stabilność (czasami zmieniają szerokość geograficzną, czasami przyspieszają lub zwalniają).
Planetolodzy mają nadzieję lepiej zrozumieć procesy prowadzące do powstania ciemnych wirów, ich pływów i oscylacji oraz oddziaływania z otoczeniem.
Źródło: NASA