Międzynarodowy zespół astronomów odkrył skamieniałą pozostałość po wczesnej historii Drogi Mlecznej, zawierającą gwiazdy w bardzo różnym wieku. Ten nietypowy układ gwiazd przypomina gromadę kulistą, jednak pod wieloma względami bardzo się od nich różni chociażby dlatego, że zawiera gwiazdy niesamowicie przypominające najstarsze gwiazdy w Drodze Mlecznej. To miejsce może stanowić pomost pomiędzy naszą wiedzą o przeszłości i teraźniejszości Drogi Mlecznej.
Wspieraj Puls Kosmosu na Patronite.pl
Terzan 5 znajdujący się 19 000 lat świetlnych od Ziemi od ponad czterdziestu lat uważany był za gromadę kulistą. Teraz, kierowany przez Włochów zespół astronomów odkrył, że Terzan 5 istotnie różni się od wszystkich znanych gromad kulistych.
Zespół przeanalizował dane zebrane za pomocą Advanced Camera for Surveys oraz Wide Field Camera 3 zainstalowanych na pokładzie Kosmicznego Teleskopu Hubble’a, jak i za pomocą innych teleskopów naziemnych. W toku badań naukowcy znaleźli przekonujące dowody na to, że w Terzan 5 występują dwa wyraźne grupy gwiazd różniące się nie tylko składem chemicznym, ale także potężną luką wieku między oboma grupami, która wynosi ok. 7 miliardów lat.
Wiek obu populacji wskazuje, że procesy gwiazdotwórcze w Terzan 5 nie były procesem jednorodnym, a były zdominowane przez dwa oddzielne okresy wzmożonej aktywności gwiazdotwórczej. „Jeżeli tak było, to Terzan 5 po pierwszym okresie gwiazdotwórczym musiał posiadać duże ilości gazu do stworzenia drugiej generacji gwiazd oraz musiał być bardzo masywny. Masa Terzan 5 musiała sięgać co najmniej 100 milionów mas Słońca,” tłumaczy Davide Massari, współautor opracowania z INAF we Włoszec oraz Uniwersytetu w Groningen w Holandii.
Nietypowe właściwości sprawiają, że Terzan 5 jet idealnym kandydatem na żywą skamieniałość z okresu wczesnej historii Drogi Mlecznej. Aktualne teorie formowania galaktyk zakładają, że olbrzymie zagęszczenia gazu i gwiazd oddziaływały ze sobą z czasem tworząc pierwotne zgrubienie centralne Drogi Mlecznej.
„Uważamy, że niektóre pozostałości tych gazowych zagęszczeń mogły pozostać stosunkowo niezakłócone i przez długi okres czasu egzystować we wnętrzu galaktyki,” tłumaczy Francesco Ferraro z Uniwersytetu w Bolonii i główny autor opracowania. „Takie galaktyczne skamieniałości mogą pozwolić astronomom odtworzyć ważne fragmenty historii Drogi Mlecznej.”
Choć właściwości Terzan 5 są nietypowe dla gromad kulistych, to bardzo mocno przypominają populację gwiazd, którą odkryto w zgrubieniu centralnym czyli gęsto upakowanym gwiazdami centralnym regionie Drogi Mlecznej. Podobieństwa te sprawiają, że Terzan 5 jest skamieniałością z czasów powstawania galaktyki, swoistą reprezentacją jednego z najwcześniejszych budulców Drogi Mlecznej.
To założenie wspierane jest także przez pierwotną masę Terzan 5, która musiała wystarczyć do powstania dwóch populacji gwiazd: masa podobna do masy potężnych zagęszczeń gazu, które uważa się za pierwotne elementy zgrubienia centralnego istniejące podczas powstawania galaktyki jakieś 12 miliardów lat temu. W jakiś sposób Terzan 5 przetrwał niezaburzony przez miliardy lat stając się pozostałością po odległej przeszłości Drogi Mlecznej.
„Niektóre cechy Terzan 5 przypominają te odkryte w olbrzymich zagęszczeniach, które widzimy w galaktykach formujących gwiazdy na wysokim redshifcie (z), co wskazuje na podobne procesy formowania galaktyk tak w lokalnym jak i odległym Wszechświecie,” kontynuuje Ferraro.
Dlatego też odkrycie to otwiera nam drogę do lepszego zrozumienia procesów powstawania galaktyk. „Terzan 5 może stanowić intrygujące ogniwo między lokalnym a odległym Wszechświatem, może być świadkiem procesów powstawania zgrubienia centralnego Drogi Mlecznej,” tłumaczy Ferraro istotność tego odkrycia.
Źródło: ESO