Astronomowie uchwycili niezwykły moment w podróży międzygwiezdnej komety 3I/ATLAS. Najnowsze zdjęcia wykonane teleskopem Gemini South w Chile pokazują, że obiekt ten zaczął rozwijać charakterystyczny ogon. To wydarzenie otwiera nowy rozdział w badaniach trzeciego potwierdzonego przybysza spoza naszego Układu Słonecznego.
Wspieraj Puls Kosmosu na Patronite.pl
Do tej pory znaliśmy jedynie dwa takie obiekty: 1I/ʻOumuamua, który pojawił się w 2017 roku, oraz kometę 2I/Borisov z 2019 roku. Każdy z nich okazał się zupełnie inny, a 3I/ATLAS już teraz udowadnia, że nie przypomina ani swoich poprzedników, ani typowych komet z Układu Słonecznego.
Komety to złożone bryły skalno-lodowe, które w głębokiej przestrzeni pozostają w stanie uśpienia. Dopiero w pobliżu gwiazdy ich zamarznięte substancje zaczynają sublimować, tworząc otoczkę gazowo-pyłową zwaną komą. Pod wpływem ciśnienia promieniowania i wiatru słonecznego z tej komy formują się ogony – zwykle dwa: pyłowy i jonowy.
3I/ATLAS zaskoczył badaczy tym, że oznaki aktywności pojawiły się wyjątkowo wcześnie – jeszcze za orbitą Jowisza. Zjawisko to wyjaśnia jego nietypowy skład chemiczny. Analizy wskazują na dużą zawartość dwutlenku węgla, którego lód sublimuje w niższej temperaturze niż lód wodny spotykany w większości komet. Dzięki temu ATLAS „ożywił się” znacznie wcześniej, niż zwykle obserwujemy u obiektów tego typu.
Najświeższe obserwacje z Gemini South miały na celu zarówno zbadanie barw komety, co pozwala określić skład i rozmiar cząstek pyłu, jak i uzyskanie widm jej gazów w celu bezpośredniego określenia składu chemicznego tego obiektu. Zespół badawczy kierowany przez astronomkę Karen Meech z Uniwersytetu Hawajskiego nie krył entuzjazmu. Nowe dane pokazują, że ogon faktycznie się rozrasta, a w widmie pojawiły się pierwsze ślady związków chemicznych.
Największe zbliżenie komety 3I/ATLAS do Słońca, tzw. peryhelium, nastąpi 29 października 2025 roku. Obiekt nie zbliży się jednak niebezpiecznie do naszej planety – minie Słońce wewnątrz orbity Marsa, ale nie zbliżając się do orbity Ziemi. Co więcej, najbliższe przejście obok Ziemi nastąpi dopiero po peryhelium, co daje astronomom jeszcze sporo czasu na dokładne obserwacje.
Choć kometa szybko opuści nasz kosmiczny sąsiedztwo i skieruje się z powrotem w przestrzeń międzygwiezdną, jej krótka wizyta ma ogromne znaczenie naukowe. Pozwala nie tylko lepiej poznać naturę komet spoza Układu Słonecznego, ale także uświadamia nam, że nasz system planetarny jest jedynie fragmentem dynamicznej galaktyki. Nawet najkrótsze spotkania z takimi wędrowcami pozostawiają trwały ślad w naszej wiedzy o Wszechświecie.