Należący do ESO teleskop VLT wykonał zdjęcie wspaniałej galaktyki spiralnej z poprzeczką Messier 77. Fotografia pokazuje piękno obiektu, prezentując jego lśniące ramiona przeplatane z pasmami pyłu, ale nie zdradza burzliwej natury tej galaktyki.
Wspieraj Puls Kosmosu na Patronite.pl
Ta malownicza galaktyka spiralna wydaje się być cicha i spokojna, ale kryje w sobie więcej niż widać na zdjęciu. Messier 77 (znana także jako NGC 1068) jest jedną z najbliższych nam galaktyk aktywnych, które są jednymi z najbardziej energetycznych i najbardziej spektakularnych obiektów we Wszechświecie. Ich jądra często są na tyle jasne, że przyćmiewają blaskiem całą resztę galaktyki. Galaktyki aktywne należą do najjaśniejszych obiektów w kosmosie i emitują światło na większości, jeśli nie na wszystkich, długościach fali, od promieniowania gamma i rentgenowskiego do mikrofal i fal radiowych. Messier 77 jest klasyfikowana jako galaktyka Seyferta typu II, charakteryzująca się szczególnie dużą jasnością w zakresie fal podczerwonych.
Imponująca jasność jest spowodowana przez intensywny promieniowanie wydobywające się z centralnego silnika – dysku akrecyjnego otaczającego supermasywną czarną dziurę. Materia, która spada na czarną dziurę jest ścieśniana i podgrzewana do niesamowitych temperatur, powodując promieniowanie straszliwych ilości energii. Uważa się, że dysk akrecyjny jest spowity przez grubą strukturę gazowo-pyłową w kształcie obwarzanka, zwaną „torusem”. Obserwacje Messier 77 z roku 2003 były pierwszymi, w których udało się rozdzielić taką strukturę przy pomocy Interferometru VLT (eso0319).
Zdjęcie Messier 77 zostało wykonane w czterech różnych pasmach długości fali, oznaczonych na niebiesko, czerwono, fioletowo i różowo. Każda długość fali pokazuje nam różne elementy: na przykład różowawe emisje wodoru w linii H-alfa wskazują gorętsze i młodsze gwiazdy formujące się w ramionach spiralnych, podczas gdy kolor czerwony to drobne, nitkowate struktury „włókien” w gazie otaczającym Messier 77. Na pierwszym planie widać także gwiazdę Drogi Mlecznej, niedaleko centrum galaktyki. Przy gwieździe widzimy dyfrakcyjne zaburzenia obrazu. Dodatkowo widać także wiele odległych galaktyk umiejscowionych na fotografii na zewnątrz ramion spiralnych – wydają się drobne i delikatne w porównaniu z kolosalną galaktyką aktywną.
Położona 47 milionów lat świetlnych od nas, w kierunku konstelacji Wieloryba, galaktyka Messier 77 jest jedną najdalszych galaktyk z katalogu Messiera. Początkowo Messier uważał, że ten bardzo jasny obiekt, który zobaczył przez swój teleskop, to gromada gwiazd, ale gdy technologia się rozwinęła, poznano prawdziwą naturę tej galaktyki. Messier 77 ma rozmiary około 100 tysięcy lat świetlnych, czyli jest jedną największych galaktyk w katalogu Messiera – tak masywną, że jej grawitacja powoduje, że struktura sąsiednich galaktyki zostaje zaburzona (eso1707).
Zdjęcie uzyskano przy pomocy instrumentu FOcal Reducer and low dispersion Spectrograph 2 (FORS2) pracującego na Teleskopie Głównym nr 1 (Antu) w ramach teleskopu VLT, znajdującego się w Obserwatorium Paranal w Chile. Fotografia pochodzi z programu Kosmicznych Klejnotów ESO, inicjatywy promocyjnej, która przy użyciu teleskopów ESO tworzy zdjęcia interesujących, intrygujących lub wizualnie atrakcyjnych obiektów – dla celów edukacyjnych i popularyzacji nauki.
Źródło: ESO