Dysk Drogi Mlecznej nie jest ani stabilny ani płaski. Zamiast tego im dalej od centrum Drogi Mlecznej tym bardziej jest on odkształcony – twierdzą astronomowie z obserwatorium astronomicznego Chińskiej Akademii Nauk (NAOC).
Wspieraj Puls Kosmosu na Patronite.pl
Z dużej odległości, galaktyka wyglądałaby jak cienki dysk gwiazd w ciągu kilkuset milionów lat okrążający swój obszar centralny, w którym setki miliardów gwiazd wraz z dużą ilością ciemnej materii dzięki grawitacji utrzymują się razem.
Jednak przyciąganie grawitacyjne staje się słabsze z dala od wewnętrznego obszaru Drogi Mlecznej. W zewnętrznej części dysku naszej galaktyki, atomy wodoru tworzące większość gazowego dysku Drogi Mlecznej nie są już związane z jego cienką płaszczyzną, a nadają mu wygląd przypominający literę S.
„Niezwykle trudno jest określić odległości ze Słońca do składników zewnętrznego gazowego dysku Drogi Mlecznej jeżeli nie wiemy jak ten dysk w rzeczywistości wygląda” mówi dr Chen Xiaodian, badacz z NAOC oraz główny autor opracowania opublikowanego dzisiaj w periodyku Nature Astronomy.
„Niemniej jednak ostatnio opublikowaliśmy nowy katalog dobrze znanych gwiazd zmiennych, tzw. cefeid, do których pomiary odległości wykonujemy z dokładnością do 3-5 procent”. Owa baza danych pozwoliła zespołowi badaczy opracować pierwszy, precyzyjny, trójwymiarowy obraz Drogi Mlecznej aż po odległe zewnętrzne jej krawędzie.
Klasyczne cefeidy to młode gwiazdy, które są od czterech do dwudziestu razy masywniejsze od Słońca i nawet 100 000 razy od niego jaśniejsze. Taka wysoka masa gwiazdy wskazuje, że żyją one szybko i umierają młodo, bardzo szybko przepalając zapasy swojego paliwa, czasami w ciągu zaledwie kilku milionów lat. Charakteryzują się one pulsacjami o okresie od dni do miesięcy, które obserwujemy jako zmiany ich jasności. W połączeniu z obserwowaną jasnością cefeid, okres ich pulsacji można wykorzystać do uzyskania wiarygodnych odległości.
„Ze zdumieniem odkryliśmy, że w 3D nasz zbiór 1339 cefeid i dysk gazowy zgadują się w tych samych miejscach. To nowe informacje wiele nam mówią o procesie formowania naszej galaktyki” mówi prof. Richard de Grijs z Uniwersytetu Macquarie w Sydney oraz współautor opracowania. „Co być może ważniejsze, w zewnętrznych rejonach Drogi Mlecznej odkryliśmy, że dysk gwiazd w kształcie litery S jest odkształcony w coraz to bardziej odkształconą spiralę.
To przypomniało zespołowi wcześniejsze obserwacje dziesiątek innych galaktyk, które także przypominały takie stopniowo odkształcane spirale. „Łącząc nasze wyniki z tymi pozostałym obserwacjami, doszliśmy do wniosku, że odkształcona spirala Drogi Mlecznej najprawdopodobniej spowodowana jest przez momenty obrotowe masywnej wewnętrznej części dysku” mówi dr Liu Chao, współautor artykułu.
„Nowe dane o morfologii tworzą nową, zaktualizowaną mapę do badań ruchu gwiazd w naszej galaktyce oraz pochodzenia dysku Drogi Mlecznej” mówi dr Deng Licai, badacz z NAOC.
Źródło: Chińska Akademia Nauk