Międzynarodowy zespół astronomów dokonał odkrycia, które rzuca nowe światło na proces powstawania planet. Wokół młodej gwiazdy, przypominającej nasze Słońce, zidentyfikowano gigantyczną planetę w jednym z najwcześniejszych etapów jej formowania. To wyjątkowa okazja do obserwacji zjawiska, które zazwyczaj pozostaje poza zasięgiem teleskopów.
Wspieraj Puls Kosmosu na Patronite.pl
Planeta, nazwana WISPIT 2b, ma zaledwie około pięciu milionów lat – to prawdziwy „astronomiczny noworodek” w porównaniu z 4,5 miliarda lat Ziemi. Według badaczy jest gazowym olbrzymem o rozmiarach zbliżonych do Jowisza. To dopiero drugi znany przypadek planety wykrytej na tak wczesnym etapie rozwoju wokół gwiazdy podobnej do Słońca.
Do obserwacji wykorzystano Bardzo Duży Teleskop (VLT) należący do Europejskiego Obserwatorium Południowego, działający na pustyni Atakama w Chile. Uwagę zespołu zwrócił rozbudowany, wielopierścieniowy dysk pyłu otaczający gwiazdę WISPIT 2. Tego rodzaju struktury to typowe miejsca narodzin planet, jednak ten wyróżniał się wyjątkowym rozmiarem i złożonością.
Dalsze obserwacje pozwoliły dostrzec samą planetę ukrytą w jednej ze szczelin dysku. WISPIT 2b została uchwycona zarówno w bliskiej podczerwieni, gdzie widać jej ciepło pozostałe po procesie formowania, jak i w świetle widzialnym, które ujawniło, że planeta wciąż pochłania gaz i buduje atmosferę. Dysk, w którym się znajduje, rozciąga się aż na 380 jednostek astronomicznych – czyli 380 razy dalej niż odległość Ziemi od Słońca. To sprawia, że system WISPIT 2 staje się idealnym laboratorium do badania interakcji między formującą się planetą a otaczającym ją dyskiem.
Naukowcy podkreślają, że to pierwsze jednoznaczne wykrycie planety w tak rozbudowanej, wielopierścieniowej strukturze. Wyniki badań mogą pomóc wyjaśnić, dlaczego odkrywane w galaktyce układy planetarne różnią się tak bardzo pod względem wielkości, składu czy rozmieszczenia planet.
Odkrycie jest efektem pięcioletniego projektu badającego, czy gazowe olbrzymy na szerokich orbitach częściej powstają wokół gwiazd młodszych, czy starszych. WISPIT 2b okazała się zaskoczeniem, ponieważ jej macierzysta gwiazda należy do stosunkowo słabo poznanej populacji młodych gwiezdnych żłobków.
W badaniach uczestniczyli zarówno doświadczeni astrofizycy, jak i młodzi naukowcy stawiający pierwsze kroki w karierze. Zespółem kierowała Richelle van Capelleveen, doktorantka Uniwersytetu w Lejdzie, współpracując z kolegami z Uniwersytetu w Galway i Uniwersytetu Arizony. Duży wkład w analizę danych mieli również studenci studiów magisterskich i doktoranckich z Galway, którzy odegrali kluczową rolę w potwierdzeniu istnienia planety.
Dla wielu z nich to przełomowy moment – możliwość bezpośredniej pracy przy odkryciu egzoplanety na tak wczesnym etapie rozwoju określają jako doświadczenie surrealistyczne i inspirujące.
Naukowcy przewidują, że WISPIT 2b będzie w najbliższych latach intensywnie obserwowana przez astronomów z całego świata. To odkrycie nie tylko przybliża nas do zrozumienia procesów prowadzących do powstawania nowych światów, ale także stanowi świadectwo rosnącej roli młodego pokolenia badaczy w kształtowaniu przyszłości astrofizyki.
Źródło: 1