Astronomowie korzystający z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba odkryli nieznany wcześniej księżyc Urana. Dzięki temu liczba znanych satelitów tej planety wzrosła do 29. Odkrycia dokonał zespół naukowców z Southwest Research Institute (SwRI) podczas obserwacji przeprowadzonych 2 lutego 2025 roku za pomocą instrumentu NIRCam zainstalowanego na pokładzie Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba.
Wspieraj Puls Kosmosu na Patronite.pl
Nowy obiekt to jeden z najmniejszych znanych księżyców w Układzie Słonecznym – jego średnicę szacuje się na zaledwie 10 kilometrów. Tak niewielkie rozmiary sprawiły, że satelita pozostał niewidoczny zarówno dla sondy Voyager 2, która badała Urana w 1986 roku, jak i dla teleskopów naziemnych. Do jego identyfikacji konieczne były długie, 40-minutowe ekspozycje, które pozwoliły Webbowi uchwycić słabe światło odbite od powierzchni księżyca.
Nowy satelita należy do wewnętrznego systemu księżyców Urana – gęsto upakowanej i niezwykle złożonej struktury, w której księżyce oddziałują wzajemnie ze sobą oraz z pierścieniami planety. Uran wyróżnia się spośród planet Układu Słonecznego liczbą drobnych wewnętrznych satelitów. Ich chaotyczne orbity sugerują burzliwą przeszłość, w której granica między układem pierścieni a systemem księżyców jest mocno zatarta.
Odkryty obiekt jest 14. znanym księżycem znajdującym się wewnątrz orbit pięciu największych satelitów Urana: Mirandy, Ariela, Umbriela, Tytanii i Oberona. Krąży po niemal kołowej orbicie w płaszczyźnie równika planety, w odległości około 56 tysięcy kilometrów od jej centrum. Jego trajektoria mieści się pomiędzy orbitami Ofelii i Bianki. Wszystko wskazuje na to, że księżyc powstał w miejscu, w którym obecnie się znajduje, a nie został przechwycony z zewnątrz.
Nowy obiekt nie ma jeszcze oficjalnej nazwy. Zgodnie z tradycją Międzynarodowej Unii Astronomicznej księżyce Urana nazywane są imionami postaci z dzieł Szekspira i Alexandra Pope’a.
Odkrycie było możliwe dzięki programowi General Observer, który daje naukowcom z całego świata dostęp do instrumentów Webba. NIRCam, charakteryzujący się wyjątkową rozdzielczością i czułością w podczerwieni, pozwala dostrzec słabe, odległe obiekty niewidoczne dla wcześniejszych teleskopów.
To niezwykłe znalezisko pokazuje, jak nowoczesna astronomia rozwija dziedzictwo sondy Voyager 2. To właśnie ona, 24 stycznia 1986 roku, jako pierwsza dostarczyła szczegółowych danych o Uranie i odkryła wiele jego księżyców. Prawie cztery dekady później Teleskop Jamesa Webba kontynuuje to dzieło, przesuwając granice poznania jeszcze dalej i odkrywając satelity, które pozostawały ukryte przez całe pokolenia.